استعدادها و امکانات جسمی، روحی، عقلی و عاطفی، مختلف و متفاوت آفریده است، بعضی را در برخی از مواهب بر بعضی دیگر برتری داده است و احیانا آن بعض دیگر را بر این بعض، در برخی دیگر از مواهب برتری داده است و به این وسیله همه را بالطبع نیازمند به هم و مایل به پیوستن به یكدیگر قرار داده و به این وسیله زمینه زندگی به هم پیوسته اجتماعی را فراهم نموده است. این آیه کریمه نیز دلالت دارد بر اینکه زندگی اجتماعی انسان امری طبیعی است نه صرفاً قراردادی و انتخابی و نه اضطراری و تحمیلی. (۱)
۳. دین و مناسبات اجتماعی
دین اسلام به جامعه و مناسبات اجتماعی اهمیت خاصی داده است. یكی از شواهد روشن برای این موضوع، احكام فراوان اسلام در مورد رفتارها و برخوردهای اجتماعی است. اسلام از جایگاه دین و اخلاق در جامعه چنان سخن میگوید كه گویا با زیر پا نهادن آنها، زمینههای فروپاشی مناسبات اجتماعی فراهم میگردد. از این رو، كتاب آسمانی قرآن به مجموعهای از احكام و اصول اخلاقی اشاره میكند که وقتی افراد با هم زندگی میکنند باید آن اصول را در منش و رفتار اجتماعی خود مورد توجه قرار دهند.
جامعه ایمانی آن گاه حرکتی رو به کمال و رستگاری دارد و میتواند از شیرینی و رهاوردهای باشکوه ایمان بهرهمند شود که در یک حركت همگانی و هماهنگ، زمینههای پیدایش رشد فضائل اخلاقی و شکوفههای ایمانی را ایجاد کند و با تمام جدّیت و توان، با آفات و موانع به مقابله برخیزد.
در مورد پرهیز از آسیب پذیر کردن روابط سالم اجتماعی، قرآن كریم میفرماید:
«اى كسانى كه ایمان آوردهاید! نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را مسخره كنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند؛ و نه زنانى زنان دیگر را، شاید آنان بهتر از اینان باشند؛ و یكدیگر را مورد طعن و عیبجویى قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یكدیگر را یاد نكنید، بسیار بد است كه بر كسى پس از ایمان نام كفرآمیز بگذارید؛ و آنها كه توبه نكنند، ظالم و ستمگرند.» (۲)
___________________
(۱) مقدمهای بر جهانبینی اسلامی، جامعه و تاریخ، ص ۲۱ - ۲۴.
(۲) حجرات / ۱۱.