اسرار وجودش احاطه دارد و از همه اعمالش با خبر است، و نیز بداند وعدههایش در عرصه معاد و رستاخیز، و در زمینه پاداش تخلف ناپذیر است، بیشتر مراقب اعمال و رفتار خود خواهد بود.
جمع بندی اهداف آفرینش
خداوند در قرآن کریم برای افعال خود اهدافی را بیان میکند؛ به خصوص درباره خلقت انسان آیات متعددی وجود دارد که با آهنگهای مختلف، هدف خلقت انسان و چرایی آن را بیان میکنند. از مجموع آیات به دست میآید که هدف از آفرینش انسان این است که به «رحمت الهی » دست یابد اما انسان در صورتی به رحمت الهی میرسد که فرمانبردار پروردگار خود باشد. اسم این رفتار «عبادت» یا عبودیت است. عابد کسی است که آن چه را معبود برایش برگزیده است، میپسندد و خواست او را بر خواهش خویش مقدم میدارد. با این توضیح میتوان گفت که هدف از آفرینش، عبادت است. بنابراین هر چند خداوند انسان را برای رسیدن به رحمت آفریده، اما راه رسیدن به آن رحمت، عبادت است.
البته برای این که معلوم شود چه کسی بندگی میکند باید شرایط خاصی فراهم شود. خصوصیاتی که در زندگی انسانها فراهم شده همگی مقدمه است تا زمینه انتخاب جدیدی برایشان ممكن گردد. در فرهنگ اسلامی نام این شرایط «امتحان» است. خداوند زمینهای فراهم میکند تا انسان از میان چند راه، یكی را برگزیند. البته خواست حق تعالی این است که انسان بهترین راه را انتخاب کند و هدف از این زمینههای مختلف، شناخت نیکوکارترین افراد است. با توجه به این معنا میتوان گفت که خدا انسان را در این عالم آفریده تا او را بیازماید.
از طرف دیگر، امتحان و آزمایش بدون معرفت امکان ندارد. انسان زمانی میتواند از آزمایشهای الهی سرافراز برون آید که معرفت لازم برای این امتحان را داشته باشد و نسبت به خداوند متعال و شئون او و وظایف خویش آگاهی و اعتقاد شایسته داشته باشد. از این رو، یکی از اهداف آفرینش انسان رسانیدن او به آگاهی و تقویت ایمان و اعتقاد وی نسبت به پروردگارش اعلام شده است.