از اسامی قیامت به جهت این اجتماع عظیم، یوم الجمع است:
﴿يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْـجَمْعِ ذلِكَ يَوْمُ التَّغابُنِ﴾. (۱)
این در زمانى خواهد بود كه همه شما را در روز اجتماع [روز رستاخیز] گردآورى مى‌كند؛ آن روز روز تغابن است (روز احساس خسارت و پشیمانی).
همچنین سختی و دشواری حشر از جهات مختلف در روایات بیان شده است، تا جایی که این موقف را یکی از وحشتناک‌ترین مراحلی که انسان باید آن را طی کند، معرفی کرده اند:
«إِنَّ أَوْحَشَ مَا يَكُونُ هَذَا الْـخَلْقُ فِي ثَلَاثَةِ مَوَاطِنَ يَوْمٌ يُولَدُ وَيَخْرُجُ مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ فَيَرَى الدُّنْيَا وَيَوْمٌ يَمُوتُ فَيُعَايِنُ الْآخِرَةَ وَأَهْلَهَا وَيَوْمٌ يُبْعَثُ فَيَرَى أَحْكَاماً لَمْ يَرَهَا فِي دَارِ الدُّنْيَا». (۲)
قطعاً وحشتناک‌ترین چیز برای مردم در سه جایگاه است: روزی که از شکم مادر خارج می شود و دنیا را می‌بیند؛ روزی که می‌میرد و آخرت و اهل آن را مشاهده می-کند و روزی که برانگیخته شده و شرایط و خصوصیاتی را می‌بیند که در دنیا آنها را ندیده بود.
۵.گشودن کتاب اعمال
یکی دیگر از مواقف قیامت جایگاهی است که در آن نامه اعمال انسان‌ها عرضه می-شود. از این نامه در آیات قرآن به «کتاب» تعبیر شده است و به گونه‌ای است که همه آنچه انسان در طول زندگی انجام داده در آن ثبت است و از چنان دقّت و جامعیتی برخوردار است که اهل گناه و عصیان با دیدن آن شگفت‌زده و هراسان می‌گردند. قرآن کریم از این حادثه این گونه یاد می‌کند:
___________________
(۱) تغابن / ۹.
(۲) عیون أخبار الرضا عليه‌السلام ، ج ۱، ص ۲۵۷؛ روضة الواعظین، ج۲، ص۴۹۷؛ کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج۲، ص۲۹۳.
