درس چهل و هفتم
تعریف معاد و اهمیت معاد شناسی
اصل معاد، یکی دیگر از اصول مهم اعتقادی در جهان‌بینی اسلامی است که با سایر مبانی معرفتی پیوندی ناگسستنی دارد. در نخستین گام با مفهوم معاد و جایگاه آن در منظومه معارف دینی آشنا خواهیم شد و از تأثیر آن بر حیات فردی و اجتماعی انسان سخن خواهیم گفت.
اصل اعتقاد به جهان پس از مرگ، یکی از باورهای مشترک الهی و بسیاری از مکاتب بشری است. این اصل با اعتقاد به حکمت و عدل خداوند متعال پیوند نزدیک دارد. (۱)
این باور اساسی از یک سو، بر بنیادهایی عقلی استوار است و از این رو، اصل معاد در تاریخ بشر همواره مورد تأیید خردمندان قرار گرفته است. اما از سوی دیگر، مباحث تفصیلی در باب چگونگی معاد و احوالات آن از دایره عقل عادی بشر بیرون است و تنها به واسطه پیامبران الهی تشریح شده است.
۱. معنای معاد
معاد در لغت به معنای بازگشتن، زمان بازگشت و مکان بازگشت است (۲) و در اصطلاح متکلمان، به بازگشت روح به بدن مادی و عنصری در روز قیامت گفته می‌شود تا پس از رسیدگی به حساب آنها در بهشت یا جهنم به حیات ابدی برسند. (۳)
۲. اهمیت معادشناسی
چگونه زیستن انسان، به نوع نگرش و بینش او نسبت به حقیقت خود و کمال و
___________________
(۱) به مبحث عدل الهی از همین كتاب، مراجعه فرمایید.
(۲) قاموس المحیط، ج ۵، ص ۶۷؛ مفردات راغب، ص۵۹۴.
(۳) جعفر سبحانی، اصول عقاید اسلامی، ص ۹۵؛ مکارم شیرازی، معاد و جهان پس از مرگ، ص ۲۴۹ - ۲۵۱؛ مجلسی، حق الیقین، ص ۳۸۵ - ۳۸۶؛ قزوینی، بیان الفرقان، ج۳، ص۲.
