درس پنجاه و چهارم
میزان و صراط
در گذشته بیان شد که از جمله مواقف قیامت، میزان، صراط و حوض می‌باشد. میزان و صراط از مراحل حسابرسی است و حوض از نخستین مراحل پاداش‌هایی است که به بهشتیان ارزانی می‌گردد.
از مراحل و شرایط حسابرسی، دو بحث دیگر باقی مانده است که یکی میزان و دیگری صراط است. این دو امر نیز برای همه انسانها حاصل می‌شود، هر چند وضعیت انسانها در این دو موقف نیز با یکدیگر تفاوت بسیار دارد.
۱.میزان
وسیله سنجش را در عربی میزان گویند که معادل فارسی آن «ترازو» است. میزان‌ها بسته به چیزی که می‌باید وزن شود، انواع مختلفی دارند. در اینجا صحبت از میزان و ترازویی است که در قیامت نصب می‌شود و با آن، اعمال انسانها سنجیده می‌شود. اعتقاد به میزان در قیامت همچون نامه اعمال و شاهدان اعمال از ضروریات عقاید اسلامی به شمار می‌آید. بنابراین موقف دیگری در قیامت است که در آن اعمال انسانها با معیارهای مناسب مورد سنجش قرار گرفته تا بدین ترتیب ارزش اعمال روشن شده و بر اساس آن، جایگاه شخص روشن گردد. آیات قرآن از میزان‌های قیامت چنین یاد می‌کند:
﴿وَ الْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْـحَقُّ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْـمُفْلِحُونَ * وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ الَّذينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ بِما كانُوا بِآياتِنا يَظْلِمُون﴾. (۱)
وزن كردن (اعمال، و سنجش ارزش آنها) در آن روز، حقّ است! كسانى كه میزانهاى (عمل) آنها سنگین است، همان رستگارانند! و كسانى كه میزانهاى (عمل) آنها
___________________
(۱) اعراف / ۸ - ۹.
