درس هفتم
توحید و یگانگی خداوند
در درس‌های گذشته با دو راه از راه‌های شناخت حق تعالی آشنا شدیم. در اینجا به مهم‌ترین ویژگی خداوند كه وحدانیت اوست، می‌پردازیم. پیش از پرداختن به دلایل توحید، از اهمیت و معنای توحید بحث می‌کنیم.
توحید به عنوان اصلی‌ترین عنصر اعتقادی اسلام و كلیه ادیان الهی به شمار می‌رود و در سرلوحۀ برنامۀ علمی و تربیتی فرستادگان خدا قرار داشته است. از این رو در قرآن كریم بر این اصل معرفتی بیش از هر ركن دیگری تأكید شده است.
۱.اهمیت و جایگاه توحید در کتاب و سنت
در قرآن کریم یگانگی خداوند در قالب یك نفی و اثبات معرفی شده است:
﴿و اِلٰـهُکُمْ اِلٰهٌ واحدٌ لَا اِلهَ إلَّا هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ﴾. (۱)
و معبود شما معبود یگانه‌ای است که هیچ معبودی جز او که رحمان و رحیم است وجود ندارد.
حق تعالی در این آیه شریفه و آیات فراوان دیگر، مسلمانان و بلکه همه انسان‌ها را به این اصل مهمّ توجّه می‌دهد که تنها به خدای یگانه اعتقاد داشته باشند و بدانند که جز به خدای یکتایی که نسبت به بندگانش مهربان و بخشنده است، دل مسپارند.
در این‌باره که توحید اصل و اساس همه ادیان الهی است، تردیدی نیست. همه انبیای الهی در ابتدای امر، مردم را به توحید و اقرار به آن فرا می‌خوانند. اوّلین اقدام پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله نیز این بود که مردم را به شهادت بر «لَا اِلهَ اِلَّا الله» و رها کردن شرک دعوت نمود. (۲)
___________________
(۱) بقره / ۱۶۳.
(۲) طبرسی، اعلام الوری، ص۳۹: «يَا مَعْشَرَ قُرَيْشٍ يَا مَعْشَرَ الْعَرَبِ أَدْعُوكُمْ إِلَي عِبَادَةِ اللّٰ_هِ وَخَلْعِ الْأَنْدَادِ وَالْأَصْنَامِ وَأَدْعُوكُمْ إِلَي شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللّٰهَ».
