۲. حدود و قلمرو عصمت پیامبران
در پاسخ به این سؤال که انبیاء خدا در چه زمینههایی معصوم هستند، باید گفت:به حکم عقل، در همه زمینههایی که به مأموریت الهی آنان ارتباط پیدا میکند، اعمّ از دریافت وحی، حفظ وحی، ابلاغ وحی، تبیین وحی و عمل به وحی، معصوم هستند. در هیچکدام از این قلمروها کاری که گناه یا خطا و اشتباه باشد چه بزرگ باشد و چه کوچک، از آنان سر نمی زند. امام باقر عليهالسلام این اعتقاد ضروری را بدین گونه تبیین میفرمایند:
«إِنَّ الْأَنْبِيَاءَ لَا يُذْنِبُونَ، لِأَنَّهُمْ مَعْصُومُونَ مُطَهَّرُونَ، لَايُذْنِبُونَ وَلَا يَزِيغُونَ، وَلَا يَرْتَكِبُونَ ذَنْباً صَغِيراً وَلَا كَبِيراً». (۱)
انبیاء گناه نمیکنند؛ زیرا آنها پاک شدگان و معصوماند،گناه نمیکنند و راه کج نمی-روندو مرتکب هیچ گناهی، چه صغیره و چه کبیره نمیشوند.
۳. لزوم اعتقاد به عصمت پیامبران
بدون شك پیامبر قبل از هر چیز باید اعتماد عموم را جلب كند، به طوری كه در گفته او احتمال دروغ و اشتباه ندهند؛در غیر این صورت، مقامِ رهبری او متزلزل خواهد شد و غرض اصلی از بعثت او به انجام نمی رسد.اگر پیامبران معصوم نباشند، بهانهجویان به عذر این كه آنها اشتباه میكنند، از آنان روی برمیتابند و حقیقت طلبان نیز به خاطر تردید نسبت به محتوای دعوت آنها، از پذیرفتن دعوت شان خودداری خواهند كرد و یا لااقل نمیتوانند با دلگرمی آن را پذیرا شوند.این دلیل كه میتوان آن را «دلیل اعتماد» نام نهاد، یكی از مهمترین دلایل عقلی عصمت انبیاء شمرده شده است.
ازسوی دیگر، چگونه ممكن است خداوند فرمان دهد كه از انسانی بیقید و شرط اطاعت شود، در حالی كه او ممكن است خطا كند و یا مرتكب گناهی گردد؛ اگر اطاعت كنند كه پیروی از خطا و گناه است و اگر نكنند،جایگاه هدایت گری او دچار چالش می
___________________
(۱) خصال، ج۲، ص۳۹۹؛ قصص الانبیاء راوندی، ص۱۳۹.