و علاوه بر محدثان و مفسران شیعه، ۳۶۰ محدث و مفسر سنی نیز آن را در کتب خود آوردهاند. برای مثال، حدیث غدیر در سنن ترمذی و ابن ماجه (۱) ، از کتب حدیثی معروف به «صحاح سته» و نیز در مسند احمد حنبل (۲) که از کتب معتبر روایی اهل سنت به شمار میآید، آمده است و دانشمندانی مانند ذهبی و ابن حجر ـ با تمام شهرت و تعصبی که دارند ـ به صحیح بودن بسیاری از سندهای این حدیث، اعتراف کردهاند. (۳)
علاوه بر این، در کتب دانشمندان سنی، موارد زیادی وجود دارد که خود حضرت علی عليهالسلام یا ائمه اهل بیت عليهمالسلام یا هواداران مکتب ایشان به حدیث غدیر استدلال کرده-اند؛ از جمله گزارش کردهاند که امام علی عليهالسلام در روز شورای شش نفره، در ایام حکومت عثمان، و نیز در جنگ جمل و جنگ صفین به این رویداد بزرگ و سرنوشت-ساز استناد فرمودند. (۴)
به جز مولای متقیان عليهالسلام ، بانوی بزرگ اسلام و دو فرزندشان حسنین عليهماالسلام و عبدالله بن جعفر، عمار یاسر، قیس بن سعد بن عباده و عمر بن عبدالعزیز (خلیفه اموی) و مأمون (خلیفه عباسی) نیز به حدیث غدیر استناد جستهاند و حتی عمرو بن عاص در نامهای که به معاویه نوشت ـ برای آن که به او ثابت کند به خوبی از حقایق مربوط به موقعیت علی بن ابی طالب عليهالسلام و وضعیت فرزند ابوسفیان آگاه است ـ صریحاً رویداد غدیر را یادآوری کرد. (۵)
۲ .۱. دلالت حدیث غدیر
درباره دلالت حدیث غدیر و آیه تبلیغ بر امامت علی عليهالسلام ، مسائل زیر را باید مورد بررسی قرار داد:
___________________
(۱) سنن ترمذی، ج ۵ ص ۲۹۷ و سنن ابن ماجه، ج ۱، صص ۵۵ - ۵۸.
(۲) در جلد ۱، صص ۸۴، ۸۸، ۱۱۸، ۱۱۹، ۱۵۲، ۲۸۱، ۳۳۱، ۳۷۰.
(۳) ابن حجر، فتح الباری، ج ۷، ص ۶۱ ؛ ذهبی، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۰۴۳.
(۴) مناقب خوارزمی، ص ۲۱۷؛ و نیز رک: کنز العمّال، ج۱۳، ص ۱۵۷ - ۱۵۸. این گزارشها را حمویی در فرائد السمطین (باب ۵۸) و همچنین ابن حاتم در الدرّ النظیم (ج۱، ص۱۱۶) و ابن حجر در الصواعق المحرقة (ص۱۲۶) از دار قطنی و همچنین شیخ طوسی در أمالی (ص۳۳۲ ح ۶۶۷ و ص۵۵۶ ح ۱۱۶۹) از ابن عقده و ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغة آوردهاند. رجوع شود به الغدیر، ج۱، ص۱۵۹-۱۶۲. ضمنا در همین مأخذ، منابع دیگری نیز در این زمینه نقل شده است.
(۵) برای اطلاعات بیشتر به کتاب الغدیر (ج۱، ص ۱۵۹ - ۲۱۳) مراجعه شود.