شدن مردگان می‌گردد:
«إِذَا أَرَادَ اللّٰـهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَبْعَثَ الْـخَلْقَ أَمْطَرَ السَّمَاءَ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً فَاجْتَمَعَتِ الْأَوْصَالُ وَ نَبَتَتِ اللُّحُوم». (۱)
زمانی که خداوند بخواهد خلق را برانگیزد، چهل روز باران می‌باراند که در نتیجه استخوان‌های انسان‌ها جمع شده و گوشت‌ها می‌روید.
از نکات مهم درباره بعث، جسمانیت آن است؛ آن هم جسم عنصری مادی که در خاک پوسیده و متفرق گردیده است. این جسم به امر خدا زنده شده و روح به آن منتقل می‌گردد تا پس از گذر از مواقف قیامت در جایگاه خود، در بهشت یا جهنم، متنعّم یا معذّب گردد. آیات فراوانی بر این مطلب دلالت می‌کند که آیه شریفه زیر از آن جمله است:
﴿أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ * بَلى قادِرينَ عَلى أَنْ نُسَوِّىَ بَنانَهُ﴾. (۲)
آیا انسان مى‌پندارد كه هرگز استخوانهاى او را جمع نخواهیم كرد؟! آرى قادریم كه (حتّى خطوط سر) انگشتان او را موزون و مرتّب كنیم.
۴.حشر و جمع
موقف وجایگاه بعدی قیامت، موقف حشر و جمع است. حشر در لغت به معنای اخراج گروهی است (۳) و با واژه جمع که به معنای جمع کردن است، تناسب دارد. پس از احیاء و برانگیختن مردگان، خداوند آنان را در محل معینی گرد می‌آورد تا زمینه‌های لازم برای موقف بعدی که جایگاه حساب است فراهم شود. مهم ترین وحساس‌ترین بخش از حیات پس از مرگ، مسأله حشر است. این امر از عظمت فوق العاده‌ای برخوردار است. به امر خداوند همه صاحبان ارواح، زنده شده و از قبرها به سوی جایگاه حسابرسی به حرکت در می‌آیند.
آیات متعدّدی از قرآن حشر و جمع انسان‌ها را در قیامت بیان نموده است و حتی یكی
___________________
(۱) تفسیر قمی، ج۲، ص۲۵۳؛ الزهد، ص۸۸؛ امالی صدوق، ص ۱۷۷.
(۲) قیامت / ۳ و ۴.
(۳) قرشی، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۴۵.
