درس پنجاه و هشتم
ویژگی‌های جهنّم
در مبحث اخیر با آخرین جایگاه مؤمنان و نیکوکاران و با ابعاد گوناگون بهشت آشنا شدیم. پیشتر گفته شد که آخرین موقف قیامت برای زشت‌کاران، جهنم است. برای آشنائی بیشتر با این عذاب بزرگ الهی ، در این درس و درس آینده، مباحثی ارائه می‌گردد. در این درس، به ویژگی‌های جهنم می‌پردازیم.
آخرین ایستگاه بدکاران و بددینان، جهنم است، فرجامی که همه سیاهی‌ها و سختی‌ها را در بردارد و هرگز پایان نمی‌پذیرد. قرآن کریم بارها از این پایان شوم و بی-پایان سخن به میان آورده و آن را با تعابیری چون «بازندگی آشکار» (۱) ، «سرنوشت سوء» (۲) و «بستر بد» (۳) یاد کرده است.
۱. نام‌های جهنم
از دوزخ با نام‌های زیادی یاد شده است که معروف‌ترین آنها «جهنم» است که بیش از ۷۰ بار در قرآن کریم تکرار شده است. در کتب لغت در معنای این کلمه اختلاف شده است، برخی جهنم را به معنای آتش دانسته و بعضی آن را مکان ژرف و عمیق معنا نموده‌اند (۴) که هر دو معنا به درستی از جهنم حکایت می‌كند؛ زیرا آتش و سوزانندگی و عمق دوزخ دو ویژگی مهم آن است.
از جهنم با تعابیر دیگری نیز در قرآن نام برده شده است؛ از جمله: نار، جحیم، سعیر، سَقَر، حُطَمَة، لَظیٰ و هاویه. نار به معنای آتش است و جحیم، آتش برافروخته و بسیار زیاد را
___________________
(۱) ﴿ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبين ﴾ (زمر / ۱۵).
(۲) ﴿ ساءَت مَصِیراً ﴾ (نساء / ۹۷ و ۱۱۵).
(۳) ﴿ بِئسَ المِهاد ﴾ (آل عمران / ۱۹۷).
(۴) لسان العرب، ج ۱۲، ص ۱۱۲.
