«شبیه و نظیر نداشتن» معنا کرده‌اند. از این دیدگاه، «واحد» و «اَحد» بودن خداوند به این معناست که هیچ چیزی شبیه او نیست و هیچ یک از صفات مخلوقات نیز در او راه ندارد.
امام صادق عليه‌السلام این مطلب را با بیانی زیباو روشن،بیان فرموده اند:
«أَمَّا التَّوْحِیدُ فَأَنْ لَا تُجَوِّزَ عَلَى رَبِّكَ مَا جَازَ عَلَیك ...». (۱)
امّا توحید آن است که آنچه برای خود روا می‌داری (که به تو نسبت داده شود) بر پروردگار خود روا ندانی.
این روایت، به معنای دقیق توحید اشاره می‌کند و نشان می دهد که اعتقاد به هر گونه مشابهت میان مخلوقات و خالق، در نهایت به شریک دانستن دیگران با خداوند می‌انجامد. چنانکه در دعای شریف افتتاح چنین خدایی را می‌ستاییم:
«اَلْـحَمْدُ لِلّهِ الَّذی لَیْسَ لَهُ مُنَازِعٌ یُعادِلُه وَلَاشَبیهٌ یُشاکِلُهُ وَ لاظَـهیرٌ یُعاضِدُهُ». (۲)
ستایش خداوندگاری را سزاست که هیچ ستیزه‌جوی همگنی و هیچ همانند مشابهی و هیچ پشتیبان یاوری ندارد.
۳.مراتب توحید
برای روشن شدن معنای جامع توحید، مناسب است که با مراتب توحید آشنا شویم. منظور از مراتب توحید این است که یگانگی خدا در همه شئون هستی حضور و نفوذ دارد.
خداوند هم چنان که در ذات خود یگانه و بی همتاست، در صفات و افعال خود نیز شبیه و نظیری ندارد. از این حقیقت تحت عنوان: توحید ذات، توحید صفات و توحید افعال یاد شده است. امّا از آن جا که ثمره حقیقی توحید در چگونگی رفتار انسان نسبت به
___________________
(۱) توحید صدوق، ص۹۶؛ معانی الاخبار، ص۱۱.
(۲) طوسی، تهذیب الأحكام، ج۳، ص۱۱۰؛ کفعمی، مصباح المتهجد، ج۲، ص۵۷۹؛ قمی، مفاتیح الجنان، دعای افتتاح، ص۲۲۸.
