خدای سبحان، در این آیه شریفه، اطاعت از سه فرد را بر مؤمنان واجب ساخته است: خداوند متعال، رسول اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و اولی الامر.
در اطاعت از دو مورد نخست اختلافی نیست، آنچه در اینجا مورد بررسی قرار می‌گیرد، تبیین اطاعت از أولو الأمر است. در این راستا باید دو موضوع به شرح زیر مورد تحقیق قرار گیرد:
۱. ۱. اطلاق اطاعت
اطاعتی که در این آیه برای اولی الامر مطرح شده، مانند اطاعت از خدا و رسول، هیچ قید و شرطی ندارد و از این جهت بر عصمت اولی الامر، دلالت دارد. مفسران شیعه و برخی از مفسران اهل سنت، بر این مطلب تصریح نموده‌اند. از میان مفسران اهل سنت، می‌توان به فخر رازی اشاره کرد. وی در تفسیر خود در ذیل آیه بالا می‌نویسد:
به درستی که خداوند متعال، در این آیه، به طور جزم بر اطاعت از اولی الامر فرمان داده است و هر کس که خداوند به طور جزم و قطع به اطاعت از وی فرمان دهد، ناگزیر باید معصوم از خطا باشد ... و ثابت شد که اولی الامر یاد شده در این آیه ناگزیر باید معصوم باشد. (۱)
علامه طباطبایی در این باره می‌نویسد:
جاى تردید نیست در اینکه این اطاعت که در آیه: ﴿أَطِیعُوا اللهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ﴾ آمده، اطاعتى است مطلق، و به هیچ قید و شرطى مشروط نشده است، و این خود دلیل است بر این که ... منظور از اولى الامر، آن افراد معینى هستند که مانند رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم داراى عصمتند. (۲)
۲ .۱.مصداق اولو الأمر
مفسّران اهل سنت مصادیق مختلفی از اولوالأمر را به زعم خود تعیین کرده‌اند؛ نظیر حاکمان (۳) ، عالمان دین (۴) ، فرماندهان نظامی یا اصحاب رسول اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (۵) . با توجه به این
___________________
(۱) فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۰، ص۱۴۴.
(۲) ترجمه تفسیر المیزان، ج۴، ص۲۰ تا ۶۲۴.
(۳) قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۵، ص۲۵۹؛ زمخشری، الکشاف، ج۲، ص۹۵.
(۴) آلوسی، تفسیر روح المعانی، ج۵، ص۶۵.
(۵) ابوحیان نحوی اندلسی، تفسیر البحر المحیط، ج۳، ص۲۷۸.
