شرط دوم: آن است كه اوصاف و نشانه‌های شخصی كه به پیامبری او بشارت داده شده است بر شخص مدّعی پیامبری به روشنی تطبیق كند. مانند بشارت حضرت عیسی‘ بر نبوّت رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله ؛ چنان كه در قرآن حكایت شده است:

﴿ وَ اِذْ قالَ عیسَى بْنُ مَرْیَمَ یا بَنى اِسْرائیلَ اِنّى رَسُولُ اللّٰـهِ اِلَیْكُمْ مُصَدِّقاً لِـما بَیْنَ یَدَىَّ مِنَ التَّوْریةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأتى مِنْ بَعْدِى اسْمُهُ اَحْمَدُ . (۱)

و [به یاد آر] وقتی را كه عیسی پسر مریم گفت: ای بنی اسرائیل، من فرستاده خدا به سوی شما هستم و تصدیق كننده توراتم كه در پیش رویم است و بشارت دهنده‌ام به پیامبری كه پس از من می‌آید و نام او احمد است.

از آیات قرآن و قرائن تاریخی چنین بر می‌آید که اوصاف نبی مکرم اسلام در بین بزرگان یهود چنان آشکار بوده است که آنها در شناسایی ایشان به عنوان پیامبر آخرین هیچ گونه تردیدی نداشتند:

﴿ الَّذينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَريقاً مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ . (۲)

اهل کتاب همچنان که فرزندان خود را می‌شناسند، او را می‌شناسند، ولی گروهی از ایشان در عین آگاهی حقیقت را پنهان می دارند.

البتّه، این شیوه،از عمومیت راه اعجاز برخوردار نیست، بویژه آن كه در مورد نخستین پیامبر از سلسله انبیا، كارآیی ندارد.

۳. قراین و شواهد

یکی دیگر از راههای شناخت پیامبران، مطالعه در احوال و آثار ایشان و گردآوردن قراین و شواهد است. این قراین و شواهد را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد:

___________________

) صف / ۶ .

(۲) بقره / ۱۴۶ .

۵۴۴۱