«إِنَّكُمْ أَخْرَبْتُمْ آخِرَتَكُمْ وَ عَمَرْتُمْ دُنْيَاكُمْ فَأَنْتُمْ تَكْرَهُونَ النُّقْلَةَ مِنَ الْعُمْرَانِ إِلَى الْـخَرَاب». (۱)
شما آخرت خود را ویران نموده‌اید و دنیایتان را آباد ساخته‌اید. بنا بر این دوست نمی‌دارید از آبادی به سوی ویرانی بروید.
۴. حالت احتضار
ماهیت مرگ خروج روح از بدن است که با پایان یافتن اجل و مهلت انسان، زمان آن فرا می‌رسد. مدتی طول می‌کشد تا روح انسان از بدنش جدا شود و گفته می‌شود در این زمان در حال جان کندن است؛ چنین زمانی را احتضار می‌گویند و حالتی که انسان چنین شرایطی را سپری می‌کند، حالت احتضار می‌باشد و شخصی را که در این حالت به سر می‌برد «محتضَر» می‌نامند. به نظر می‌رسد که این زمان یا این حالت را به جهت حضور ملائکه و یا حضور دوستان و آشنایان، احتضار نامیده‌اند.
۵. سکرات مرگ
مرگ از یک سو، ترک علاقه و دلبستگی انسان به امور دنیائی چون اموال و اولاد را در پی دارد و از سوی دیگر، او را با وضعیتی ناآشنا روبرو می‌کند. این شرایط، در هنگام جان دادن، حالت خاصی در شخص پدید می‌آورد. به دلیل تحول بزرگ و عمیقی که در اثر این حادثه در انسان شکل می‌گیرد و شدّت و سختی فوق العاده‌ای را بر او تحمیل می‌کند، انسان به حالتی شبیه مستی و گیجی دچار می‌گردد که از آن به «سکرات موت» تعبیر شده است. و لذا گفته‌اند مستی مرگ همان شدّت آن است که بر عقل غالب می‌شود. (۲) قرآن کریم در این باره می‌فرماید:
﴿وَ جاءَتْ سَكْرَةُ الـْمَوْتِ بِالْـحَقِّ ذلِكَ ما كُنْتَ مِنْهُ تَحيد﴾. (۳)
___________________
(۱) معانی الاخبار، ص ۳۸۹.
(۲) قرشی، قاموس قرآن، ج۳، ص۲۸۲.
(۳) ق/ ۱۹.
