﴿يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰـهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللهَ عَليمٌ خَبيرٌ﴾. (۱)
اى مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یكدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست) گرامى‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است.
در سوره فرقان آیه ۵۴ می‌فرماید:
﴿وَ هُوَ الَّذى خَلَقَ مِنَ الْـماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَصِهْراً ﴾.
او كسى است كه از آب، انسانى را آفرید؛ سپس او را نَسَب و سبب قرار داد (و نسل او را از این دو طریق گسترش داد).
این آیه کریمه نیز روابط نسبی و سببی را که مایه پیوند افراد با یکدیگر و پایه بازشناسی آنها از یکدیگر است، به عنوان طرحی که در متن خلقت برای یک غایت نهایی قرار داده شده عنوان می‌كند.
در سوره مبارکه زخرف آیه ۳۲ می‌فرماید:
﴿أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعيشَتَهُمْ فِى الْـحَياةِ الدُّنْيا وَرَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِـمَّا يَجْمَعُون﴾.
آیا آنان رحمت پروردگارت را تقسیم مى‌كنند؟! ما معیشت آنها را در حیات دنیا در میانشان تقسیم كردیم و بعضى را بر بعضى برترى دادیم تا یكدیگر را مسخر كرده (و با هم تعاون نمایند)؛ و رحمت پروردگارت از تمام آنچه جمع‌آورى مى‌كنند بهتر است.
به طور خلاصه، انسانها از نظر ظرفیت‌ها و امکانات، یکسان و همانند آفریده نشده‌اند، که اگر چنین بودند، هر کس همان را داشت که دیگری دارد و همان را فاقد بود که دیگری فاقد است و طبعاً نیاز متقابل و خدمت متبادلی در کار نبود. خداوند انسانها را از نظر
___________________
(۱) حجرات / ۱۳.
