در بحث‌های گذشته و در پاسخ به شبهات، بارها از صفت حکمت برای خداوند سخن گفتیم و بیان شد که بسیاری از ناملایمات، تفاوت‌ها و کاستی‌هایی که به ظاهر در زندگانی آدمیان دیده می‌شود، ریشه در حکمت الهی دارد. در این درس به معنای حكمت و جایگاه آن در افعال الهی می‌پردازیم.
۱.معنای حکمت
«حکمت»یکی دیگر از اوصاف خداوند است. در کتب لغت، برای حکمت معانی مختلفی گفته شده است که برخی منشأ حکمت بوده و برخی نتیجه آن هستند. اما معنای اصلی حکمت عبارت است از انجام کاری محکم و استوار به طوری که هیچ خلل و نقصان و اضطرابی در آن نباشد. (۱)
این معنا از حکمت را می‌توان به خداوند متعال نسبت داد. خداوند آفرینش خود را چنین توصیف می‌کند:
﴿الَّذی أَحْسَنَ كُلَّ شَی‌ءٍ خَلَقَه﴾. (۲)
اوست آن خدایی که آفرینش هر چیزی را به نیکویی قرار داد.
چنان که پیشتر دیدیم و شواهد فراوانی بر آن دلالت دارد، با تمام عظمتی كه عالم هستی دارد، در همه جا نظم، استحكام، انسجام و تركیبات حساب شده و قوانین دقیق حکم فرماست، به گونه‌ای که اگر بی‌نظمی در گوشه‌ای از جهان راه می‌یافت آن را به نابودی می‌كشید. آری، هر چه انسان در جهان آفرینش دقت كند كمترین خلل و ناموزونی
___________________
(۱) ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۱۴۰؛ زبیدی، تاج العروس، ج۱۶، ص۱۶۰؛ ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج۲، ص۹۲.
(۲) سجده / ۷.
