دیگر به شمار مى‌آیند. گروهى از آنان، كارگزاران فرشته وحى ـ یعنى جبرائیل ـ و فرمان‌بردار اویند (۱) و فرشته قبض روح ـ عزرائیل ـ نیز مأمورانى از میان دیگر فرشتگان دارد. (۲) برخى روایات نیز گویاى آن است كه در میان فرشتگان، جبرائیل، میكائیل، اسرافیل و عزرائیل از جایگاه ویژه و بلندى برخوردارند.
۵. تمثّل فرشتگان
هرچند فرشتگان وجودى نامحسوس دارند، امّا مى‌توانند به صورت های مادی مجسّم شوند و در قالب چهره انسانى تمثّل یابند. قرآن با اشاره به پاره‌اى وقایع تاریخى بر این مطلب صحّه مى‌گذارد؛ برای مثال، حضور برخى فرشتگان نزد ابراهیم عليه‌السلام و لوط عليه‌السلام و گفتگو رو در رو با آنها را می توان نمونه آورد حتى از ذیل این آیات استفاده مى‌شود كه قوم لوط نیز آنها را در همان اشكال موزون انسانى دیدند. (۳) و نیز تمثّل فرشته الهى در چهره بشرى براى اعطاى عیسى به مریم از موارد دیگر تمثّل فرشتگان در قالب انسانى است. (۴)
این که جنس فرشتگان چیست و با بدن انسان و سایر موجودات مادی چه تفاوتی دارد، نیازمند به بحث بیشتر است. مهم آن است كه ما فرشتگان را به اوصافى كه قرآن و روایات مسلم اسلامى توصیف كرده بشناسیم و آنها را صنف عظیمى از موجودات والا و برجسته خداوند بدانیم، و بى‌آنكه مقامى جز مقام بندگى و عبودیت براى آنها قائل باشیم، و آنها را شریک خداوند در خلقت یا عبادت بدانیم، به حضور فعال آنان در جهان به فرمان پروردگار ایمان داشته باشیم. (۵)
___________________
(۱) تكویر / ۲۱.
(۲) سجده / ۱۲ و أنعام / ۶۲.
(۳) هود / ۶۹ - ۸۳.
(۴) مریم / ۱۷.
(۵) تفسیر نمونه، ج ۱۸، ص ۱۷۷.
