جهنم، حسرت جهنمیان و تحقیر و تمسخر آنان را می‌توان توصیف نمود.
۱. تنگی جایگاه اهل جهنم
حرارت شدید، عمق بسیار، تنگی و تاریکی از مشخّصه‌های مهم مکانی است که عذاب الهی در آنجا تحقق می‌یابد و جهنم نام گرفته است.
قرآن کریم در بیان عظمت این آتش به «نار کبری» یا آتش بسیار بزرگ تعبیر کرده است:
﴿وَ يَتَجَنَّبُهَا الْأَشْقَى * الَّذى يَصْلَى النَّارَ الْكُبْرى﴾. (۱)
امّا بدبخت‌ترین افراد از آن دورى مى‌گزیند، همان كسى كه در آتش بزرگ وارد مى‌شود.
از مشخصه‌های جهنم، یکی عمق آن است که همراه آتش سوزاننده‌اش بر عذاب و وحشت آن می‌افزاید و همانطور که بیان شد یکی از معانی جهنم، مکان عمیق است. امیرالمؤمنین عليه‌السلام به این ویژگی جهنم اشاره فرموده و انسانها را از آن پرهیز می‌دهند:
«وَ اتَّقُوا نَاراً حَرُّهَا شَدِيدٌ وَقَعْرُهَا بَعِيدٌ». (۲)
بترسید از آتشی که از شدت حرارت و عمق زیاد برخوردار است.
از عوامل دیگری که تشدید کننده عذاب جهنم است، مکان محدود و تنگی جایگاه جهنمیان است که آنان در این شرایط از شدت درد و فشار، هلاک و نابودی خود را می‌طلبند:
﴿وَ إِذا أُلْقُوا مِنْها مَكاناً ضَيِّقاً مُقَرَّنينَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً﴾. (۳)
و هنگامى كه در جاى تنگ و محدودى از آن افكنده شوند در حالى كه در غل و زنجیرند، فریاد واویلاى آنان بلند مى‌شود.
___________________
(۱) أعلی / ۱۱ - ۱۲.
(۲) نهج البلاغة، ص ۱۷۶؛ بحارالانوار، ج ۸، ص ۳۰۶.
(۳) فرقان / ۱۳.
