کسی که به سوی ظالمی برود تا به او کمک کند در حالی که می‌داند او ظالم است، از اسلام خارج شده است.

هم چنین پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله می‌فرماید:

«إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ نَادَى مُنَادٍ أَيْنَ الظَّلَمَةُ وَأَعْوَانُ الظَّلَمَةِ وَ أَشْبَاهُ الظَّلَمَةِ حَتَّى مَنْ بَرَى لَـهُمْ قَلَماً وَلَاقَ لَـهُمْ دَوَاةً قَالَ فَيَجْتَمِعُونَ فِي تَابُوتٍ مِنْ حَدِيدٍ ثُمَّ يُرْمَى بِهِمْ فِي جَهَنَّم‌». (۱)

آنگاه که روز قیامت بر پا شود ندا دهنده‌ای فریاد می‌کند که ستمگران و یاران آنها کجایند؟ حتی کسی که برای آنها قلمی تراشیده باشد، یا در دوات آنها لیقه (۲) ریخته باشد از جملۀ ندا شوندگان خواهد بود.سپس پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: آنها را در تابوتی از آهن جمع می‌کنند سپس همگی آنها را در جهنم می‌افکنند.

باید توجّه داشت که تا حاکمیت گردن‌کشان و طاغوت‌ها بر جامعه‌ای باقی است امکان اجرای عدالت در آن جامعه وجود ندارد؛ زیرا این افراد برای جلب منافع نامشروع خود به هر صورت از گسترش عدالت در جامعه جلوگیری خواهند کرد و در نتیجه، ظلم و ستم همچنان بر مردم مظلوم ادامه می‌یابد. لذا پیامبر اسلام در جهت اجرای عدالت در جامعه با ستمگران زمان خود به مبارزه برخاستند و به این طریق با از میان برداشتن این موانع، موفق به اجرای عدالت شدند و بی‌گمان در هر جامعه‌ای که مصلحان آن در صدد برپائی عدالت هستند باید ابتدا موانع بر سر راه خود را از میان بردارند.

۳. مکارم اخلاقی

انسان از دو بعد مادی و معنوی آفریده شده است و فرآیند تکامل وی باید به گونه‌ای باشد که هر دو جنبه وجودی او به رشد و تکامل لازم خود برسد.

هر مکتب اخلاقی که تنها به بخشی از وجود انسان توجّه کرده و از بخشی دیگر غافل بماند جز نادیده گرفتن حقیقت وجود انسان و ناکام ماندن در رشد و تعالی او نتیجه ای به همراه ندارد.

___________________

) ارشاد القلوب، ج‌۱، ص‌۱۸۶؛ وسائل الشيعه، ج‌۱۷، ص‌۱۸۲.

) تکه نخ یا ابریشم به هم پیچیده که در دوات می‌گذارند و مرکب روی آن می‌ریزند (فرهنگ عمید).

۵۴۴۱