۴. ۳. توحید در عبادت
توحید عبادی به این معناست که جز خداوند را نپرستیم و در برابر غیر او سر تسلیم فرود نیاوریم. عبادت مخصوص خداوند است و سرلوحه دعوت پیامبران نیز مسأله توحید در عبادت بوده است:
﴿وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِی كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت﴾. (۱)
ما در هر امتی رسولی فرستادیم كه خدای یكتا را بپرستید، و از طاغوت اجتناب كنید.
عبادت در اصل لغت با معنای «خشوع» و تواضع پیوند خورده است. البته احترام و تواضع ، مراتب و درجاتی دارد و آخرین درجه و بالاترین مرحله آن، همان پرستش و عبودیت است که مخصوص خداوند است. پرستش بدین معناست که در برابر شخصی که او را صاحب مطلق خویش می‌دانیم، خشوع کنیم و خود را بدو سپرده و تسلیم محض او باشیم.
چنانکه گفته شد، هر گونه خشوع و تواضعی را عبادت نمی‌گویند؛ انسان‌ها در برابر والدین، استادان و فرماندهان خویش نیزخضوع و فروتنی می‌کنند و احیانا از آنان حاجتی را هم می‌خواهند اما روشن است که در هیچیک از این موارد، فرمانبری مطلق وجود ندارد و درخواست از آنان، در محدوده امکانات و توانایی هائی است که خداوند به آنان عطا کرده است.
متاسفانه گروهی به نام وهابیت که گرفتار سطحی‌نگری در فهم مسایل اسلامی هستند، توحید در عبادت را به گونه‌ای تعریف می‌کنند که منجر به نفی زیارت، توسّل و شفاعت می‌شود. در حالی که توحید در عبادت هیچ منافاتی با توسّل و زیارت، که مورد تایید قرآن و روایات شیعه و سنّی است، ندارد.
توضیح این که عبادت به معنای خضوع و خشوع در برابر کسی است که مستقلاً و ذاتاً شایستگی این تذلل و فروتنی را دارد و چنین کسی جز خداوند متعال نیست. هنگامی که
___________________
(۱) نحل / ۳۶.
