«عدل، جزا دادن در مقابل عمل به مقدار استحقاق است. و ظلم، منع حقوق است. و خدای متعال عادل، کریم، جواد، متفضّل و رحیم است و پاداش اعمال و جبران دردها و رنج‌ها را ضمانت کرده و غیر از این‌ها تفضّل را از باب بخشش اضافی وعده داده است.» (۱)
بر اساس این معنا که با کتب لغت نیز مطابقت دارد، عادل بودن خدای متعال بدین معنی است که حق هر صاحب حقّی را بی کم و کاست به او می‌دهد؛ اگر از اهل طاعت و بندگی باشد، به او ثواب شایسته عطا می‌کند و اگر از اهل معصیت باشد، او را مورد عقوبت متناسب قرارمی‌دهد. (۲)
در قرآن کریم نیز در بحث عدل الهی همه جا سخن از این است که خدای متعال به کسی ستم نمی‌کند. بدین معنی که پاداش نیکوکاران را بطور کامل می‌دهد و در مواردی که پای عقوبت گنهکاران در میان است تنها به اندازه کار بد عقوبت می‌کند . (۳)
۴.گستره عدل الهی
عدل الهی گسترۀ وسیعی از افعال خداوند را در بر می‌گیرد؛ از جمله مصادیقی از افعال الهی كه مشمول عدالت خداوند متعال قرار می‌گیرد، عبارت است از:
۱ .۴. عدل در جزا
«عدل در جزا» بدین معنی است که خداوند در پاداش نیکوکاران و کیفر بدکاران به کسی ستم روا نمی‌دارد.
باید توجه داشت که وجوب پاداش نیکوکاران بر اساس وعده‌ای است که خداوند به آنها داده است که در برابر کارهای نیک به آنان پاداش خواهد داد و اگر چنین وعده‌ای نبود، پاداش واجب نبود؛ زیرا وظیفه بنده، شکر گزاری و اطاعت از خالق و معبود خود است و
___________________
(۱) تصحیح الاعتقاد، ص۸۳.
(۲) معانی دیگری نیز برای عدل ذکر شده است که در کتاب معارف و عقاید ۳ مطرح خواهد شد.
(۳) انعام / ۱۶۰.
