تنها یک نکته باقی می‌ماند و آن این که در مثال بالا، گناه فردی که به سبب سهل انگاری والدین یا دیگران به دنیا می‌آید و ناقص الخلقه می‌شود چیست؟ در جواب باید گفت: اگر راننده اتوبوسی با لااُبالی‌گری خود باعث تصادف شده و مسافران خود را دچار نقص عضو کند، آیا در آن حادثه نیز کسی می‌پرسد که گناه کسانی که نقص عضو شده‌اند چیست؟ و اگر چنین سؤالی مطرح شود آیا پاسخی جز این دارد که راننده مقصّر است و باید پاسخگو باشد و خسارت را جبران نماید؟
در یک نمای بزرگتر، مسئول نواقصی که در طول تاریخ بشری در آفرینش الهی به وجود می‌آید و خداوند متعال از آن به عنوان فساد در دریا و خشکی یاد کرده است، انسان‌هایی هستند که مرتکب اعمال ناشایست می‌شوند. اینان در دادگاه عدل الهی مورد مؤاخذه قرار می گیرند و به سزای اعمال خود می‌رسند و زیان‌دیدگان نیز بر همین اساس به حق خود نایل می‌گردند.توجه داشته باشیم که نظام دنیایی کنونی بر اساس اختیار و آزادی انسان ها و فراهم کردن زمینه های آزمایش و ابتلاء بنا شده است و وقوع چنین ستم هایی در میان مردمان گریز ناپذیر است.
حکمت آفرینش کافران
چرا خداوند کافران را آفرید؟ آفرینش کافرانی که کفر می‌ورزند و در نهایت به جهنم می‌روند و عذاب می‌کشند، چه فایده‌ای دارد؟ آیا این چنین کاری با عدل و حکمت الهی سازگار است؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت: خداوند متعال کسی را کافر نمی‌آفریند و کفر نتیجه سوء اختیار و عملکرد ناشایست خود انسان است. به عبارت دیگر، انسانی را کافر می‌نامند که از بین دو کار قبول حق و فرمانبرداری خداوند یا انکار حق و نافرمانی او، دوّمی را برگزیده است. امام صادق عليه‌السلام در پاسخ به پرسش فردی که از آن حضرت پرسید: آیا کسی که خداوند او را کافر خلق کرده است می‌تواند ایمان بیاورد و اگر ایمان را ترک کند بر او حجّتی هست؟ فرمودند:
