پیشتر با انسان شناسی دینی به صورت عام آشنا شدیم و ابعاد وجودی انسان را در سه بعد بینشی، گرایشی و توانشی مورد توجه قرار دادیم. مباحث انسانشناسی را در قالبهای گوناگونی دستهبندی کردهاند، امّا یکی از پایهای ترین مباحث، شناخت مراحل آفرینش انسان و چگونگی شکلگیری اجزای پیکره انسانی است. این درس به آغاز پیدایش و دورههای خلقت انسان اختصاص یافته است.
نخستین موضوع مهم در انسان شناسی، مسئله آفرینش انسان است. از آنجا که فرضیههای بشری در این زمینه نمیتواند به طور کامل اطمینان بخش باشند، برای پژوهش در باب آفرینش انسان و مسائل مربوط به آن، باید به دانش برگرفته از کتاب و سنت مراجعه کرد و دستاوردهای بشری را در پرتو آن به تحقیق سپرد.
۱. مبدأ آفرینش انسان
انسان از دو بعد جسمانی و روحانی آفریده شده است. در این بحث، ابتدا ساحت جسمانی مورد بررسی قرار می گیرد. از این زاویه، نخستین انسانی که آفریده شد حضرت آدم عليهالسلام بود. و پس از وی، نسل او به صورت انتقال نطفه از پشت پدر به رحم مادر به وجود آمد و بر روی زمین انتشار یافتند.
آیات مربوط به آفرینش انسان در قرآن در ظاهر از جهاتى با یكدیگر تفاوت دارند. قرآن آفرینش انسان را از زمین، خاک، آب، گل و نطفه اعلام میدارد:
﴿هُوَ أَنشَأَكُمْ مِنَ الأَرْضِ﴾. (۱)
اوست كه شما را از زمین آفرید.
___________________
(۱) هود / ۶۱.