درس شصت و ششم
از انسان تا جامعه
چنان که گذشت، ادیان الهی به همه ابعاد حیات آدمی توجه کرده‌اند و تکامل همه جانبه او را خواسته‌اند. حیات اجتماعی یکی از مهم‌ترین عرصه‌های حضور انسان و بستر تعامل او با دیگر همنوعان خویش است. در درس‌های آینده به اختصار، مباحثی چند در این حوزه عرضه می‌گردد. در این درس به مقدمات بحث پرداخته می‌شود و ضمن تعریفی از جامعه، به ابعاد اجتماعی انسان و تأثیر متقابل انسان و اجتماع اشاره می‌شود.
به همان میزان که ظرفیت‌های درونی در رشد و تعالی بشر مؤثر است، مناسبات اجتماعی نیز می‌تواند به تکامل یا سقوط او سرعت و جهت بخشد. از این رو شناخت جامعه و مناسبات انسان و اجتماع یکی از بخش‌های مهم در جهان‌بینی دینی به شمار می‌آید.
۱. تعریف جامعه و اجتماع
از نظر لغوی، در هر موردی كه بتوان برای گروهی از مردم یک جهت مشترک را در نظر گرفت، اطلاق لفظ اجتماع یا جامعه بر آن گروه رواست، چه گروه مردانِ متأهل در یک ده كوچک باشد و چه گروه انسان‌هایی كه از بدو خلقت تاكنون پدید آمده‌اند و از میان رفته‌اند. اما در اصطلاح جامعه شناسان، مجموعه‌ای از افراد انسانی که با نظامات، سنن، آداب و قوانین خاص به یکدیگر پیوند خورده و زندگی دسته جمعی دارند، جامعه را تشکیل می‌دهند. (۱)
___________________
(۱) مصباح یزدی، جامعه و تاریخ، ص ۲۴.
