خدایا به تو پناه میبرم از عقربهای جهنم که (برای آزار دوزخیان) دهان باز کردهاند و از مارهای جهنم که با نیشهایشان (بر جهنمیان) حمله میبرند.
۶. برخورد جهنمیان
برخورد اهل دوزخ با یکدیگر، به صورت درگیری و نزاع بایکدیگر گزارش شده است. آنان از یکدیگر بیزاری میجویند و قرآن از درگیری بین پیشوایان اهل جهنم با پیروانشان خبر داده است:
﴿إِذْ تَبَرَّأَ الَّذينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذينَ اتَّبَعُوا وَ رَأَوُا الْعَذابَ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ * وَ قالَ الَّذينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا كَذلِكَ يُريهِمُ اللهُ أَعْمالَـهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجينَ مِنَ النَّارِ﴾. (۱)
در آن هنگام، رهبران (گمراه و گمراهكننده) از پیروانِ خود، بیزارى مىجویند؛ و كیفر خدا را مشاهده مىكنند؛ و دستشان از همه جا كوتاه مىشود. و (در این هنگام) پیروان مىگویند: «كاش بار دیگر به دنیا برمىگشتیم، تا از آنها [پیشوایان گمراه] بیزارى جوییم، آن چنان كه آنان (امروز) از ما بیزارى جستند! (آرى،) خداوند این چنین اعمال آنها را به صورت حسرتزایى به آنان نشان مىدهد؛ و هرگز از آتش (دوزخ) خارج نخواهند شد.
از دیگر برخوردهایی که در پایان داوری خداوند و مشخص شدن جهنمیان رخ میدهد، درگیری اهل جهنم با شیاطین است؛ شیاطینی که به خاطر رویگردانی کافران از ذکر خدا، در دنیا همنشین و دمساز آنان شده بودند و آنان را از راه راست منحرف میکردند. در آنجاست که به بدی و خیانت این همراهان پی میبرند و آرزو میکنند ای کاش چنین همنشینی نداشتند و بین آنها فاصله بین مشرق و مغرب بود:
___________________
(۱) بقره / ۱۶۶ - ۱۶۷.