۱. ۳. پیشینه مدّعی پیامبری
انسان در طول مدتی که در میان مردم زیست میکند، اعمال و رفتار خاصی را از خود بروز میدهد. این عملکردها آیینهای است که روحیات، اخلاق و اندیشههای او را به روشنی نشان میدهد. مدّعی مقام نبوت نیز از این پیشینه برخوردار است و میتوان از آن به عنوان نشانهای بر صدق ادّعایش بهره جست. چنان که پیشتر اشاره شد، همه انبیای الهی از میان مردم برخاسته و برنامه زندگی آنها در پیش روی همگان بوده است.
تاریخ گواهی میدهد که همه پیامبران حقیقی قبل از بعثت، در میان قوم خود به خوش نامی، صلاح، سداد و امانت داری، راستگوئی و سایر خصلتهای پسندیده انسانی شناخته میشدند. آنان نه تنها هیچ سابقه ناشایستی در اخلاق و رفتار خود، چه فردی و چه اجتماعی، نداشتند، بلکه در میان همگنان به خردمندی، فهم و درایت مشهور بودند، به گونهای که کسی نمیتوانست کوچکترین نقطه ضعفی در اخلاق و رفتار آنان پیدا کند. خود این خصوصیت برای انسانهای با انصاف زمینهای بود تا پس از مشاهده سایر قراین و شواهد، به صداقت آنان در ادعایشان ایمان بیاورند.
۲. ۳. شرایط محیط دعوت
یکی از عوامل تعلیم و تربیت هر انسانی محیط و جامعهای است که در آن رشد و پرورش یافته است. اگر شخص از جامعهای برخیزد كه در آن آثاری از علم و فرهنگ و تمدن وجود نداشته باشد و سپس با تعلیمات حکیمانه و عالمانه آنان را به مترقّیترین فرهنگها و تمدنهای انسانی دعوت نماید و مدّعی باشد که این تعالیم را از خداوند دریافت کرده است،این خود یکی از نشانه های درستی ادّعای اوست.
۳. ۳. محتوای دعوت
مدّعی نبوت ناگزیر مردم را به سوی عقاید، آرمانها، اخلاق و احکامی دعوت میکند که مدّعی است از جانب خداوند متعال آورده است. بررسی این آموزهها و قوانین از نظر مطابقت آنها با خرد و وجدان جمعی انسانها و نیز تأثیر آنها در سازندگی فردی و اجتماعی، میتواند نشان دهد که این مدّعی نبوت تا چه اندازه در ادّعای خود صادق است.