۴. غل و زنجیرهای جهنم
غل و زنجیر نیز بر گردن جهنمیان گذاشته شده و با آنها کشیده و دربند می‌شوند که علاوه بر عذاب جسمانی، رنج تحقیر و ذلت را نیز به همراه دارد. قرآن در آیاتی چند به این مسأله اشاره کرده است:
﴿خُذُوهُ فَغُلُّوهُ * ثُمَّ الْـجَحيمَ صَلُّوهُ * ثُمَّ فى سِلْسِلَةٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً فَاسْلُكُوهُ﴾. (۱)
او را بگیرید و دربند و زنجیرش كنید، سپس او را در دوزخ بیفكنید، بعد او را به زنجیرى كه هفتاد ذراع است ببندید.
﴿إِذِ الْأَغْلالُ فى أَعْناقِهِمْ وَ السَّلاسِلُ يُسْحَبُونَ﴾. (۲)
در آن هنگام كه غل و زنجیرها بر گردن آنان قرار گرفته و آنها را مى‌كشند.
در روایتی از امام صادق عليه‌السلام در توصیف زنجیری که اهل دوزخ با آن به بند کشیده می‌شوند، می‌فرمایند:
«اگر یک حلقه از این زنجیر را روی زمین قرار دهند، دنیا از حرارت آن ذوب می-شود». (۳)
۵. جانوران گزنده جهنم
از عذاب‌های دردناک جهنم، یکی مارها و عقرب‌هایی است که در برخی وادی‌های جهنم منتظر جهنمیان هستند؛ این موجودات بسیار بزرگ بوده و اثر گزیدن آنها تا مدت‌ها باعث آزار اهل جهنم می‌گردد. امام سجاد عليه‌السلام از عقربها و مارهای جهنم به خدا پناه می‌برند:
«أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَقَارِبِهَا الْفَاغِرَةِ أَفْوَاهُهَا وَ حَيَّاتِهَا الصَّالِقَةِ بِأَنْيَابِهَا». (۴)
___________________
(۱) حاقه / ۳۰ - ۳۲.
(۲) غافر / ۷۱.
(۳) تفسیر قمی، ج۲، ص۸۱، بحارالانوار، ج۸، ص۲۸۰؛ و نیز رک: روضة الواعظین، ج۲، ص۵۰۷؛ ابن طاووس، الدروع الواقیه، ص۲۷۳؛ دیلمی، ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۰۶.
(۴) صحیفه سجادیه، دعای ۳۲؛ طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۱۹۱؛ بحارالانوار، ج۸، ص۳۲۴.
