قرار گرفته است؛ از جمله آن که می‌باید از کفر و شرک دور بوده و دشمنی با اهل بیت پیامبر نداشته باشند. بنابراین شفاعت تنها شامل مؤمنان گنهکار می‌شود. پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:
«وَ الشَّفَاعَةُ لَا تَكُونُ لِأَهْلِ الشَّكِّ وَ الشِّرْكِ وَ لَا لِأَهْلِ الْكُفْرِ وَ الْـجُحُودِ بَلْ يَكُونُ لِلْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَهْلِ التَّوْحِيد». (۱)
شفاعت برای اهل شک و شرک نبوده و همچنین برای کفار و منکرین نمی‌باشد بلکه شفاعت برای مؤمنین از اهل توحید است.
همچنین از آن حضرت روایت شده است:
«إِنَّ أَعْدَاءَ عَلِيٍّ هُمُ الْـخَالِدُونَ فِي النَّارِ لَا تُدْرِكُهُمُ الشَّفَاعَة». (۲)
قطعاً دشمنان علی در آتش مخلدند و آنان به شفاعت نمی‌رسند.
بنابراین شرط اساسی شفاعت در قیامت، ایمان و ولایت اهل‌بیت عليهم‌السلام است که گنهکارانی که این شرط اساسی را ندارند به شفاعت شافعان نمی‌رسند.
۶. موضوع شفاعت
یکی دیگر از ارکان شفاعت موضوع شفاعت است. این سوال مطرح است که آیا شفاعت شامل همه گناهان می شود و یا تنها به دسته خاصی از انها می رسد. از مجموع روایات برمی آید که شفاعت در مورد حقوق الهی است و حق الناس را در برنمی گیرد. حقوق مردم از هر گونه که باشد، باید از سوی صاحبان حق بخشیده شود. البته آمده است که خداوند متعال برخی از بندگان خاصی که توبه حقیقی می کنند و توان لازم برای جبران حق مردم را ندارند، در قیامت به صاحبان حق، عطایای فراوانی می دهد تا آنها از بنده خوب خداوند بگذرند و حق او را حلال کنند. اما به طور کلی شفاعت به حقوق مردم ارتباطی ندارد.
در مورد حقوق خداوند نیز گفته شده است که به برخی گناهان شفاعت نمی رسد.
___________________
(۱) اعتقادات الامامیه صدوق، ص۶۶؛ بحارالانوار، ج ۸، ص ۵۸
(۲) الزهد، ص۹۶، بحارالانوار، ج۸، ص۳۶۱.
