نخستین آیه به آغاز وجود همه انسانها أعم از آدم و فرزندان او اشاره مىكند كه از گل برخاستهاند، اما در دومین آیه به تداوم نسل آدم از طریق تركیب نطفه نر و ماده و قرار گرفتن در قرارگاه رحم توجه مىدهد. (۱) مراحل ترکیب نطفه به شرح زیر است:
مرحله نخست: از خاک به نطفه. مرحله دوم: از نطفه به علقه. مرحله سوم: از علقه به مُضغه. مرحله چهارم: پیدایش استخوانها. مرحله پنجم: روئیدن گوشت بر استخوان. تا این مرحله خلقت جسمانی انسان در جنین کامل میشود. مرحله پایانی در این سیر، تعلق روح به این جسم است که در چهار ماهگی جنین اتفاق میافتد که در ادامه درباره آن سخن میگوییم.
۵.نفخ روح
قرآن كریم پس از ذكر مراحل آفرینش انسان از نطفه، علقه، مضغه، عظام و لحم، به نفخ روح به عنوان یک نقطه عطف در حیات انسان اشاره میکند. پس از آن كه ساختمان جسمى جنین كامل شد، عنصر دیگرى به آن افزوده میشود و مرتبه وجودى تازهاى مىیابد كه قرآن از آن مرحله با تعبیر دمیدن روح به بدن یاد میکند و تأکید میکند که در این وضعیت، آفرینش دیگرى به انسان داده میشود:
﴿ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ﴾؛ (۲)
سپس آن را آفرینش تازهاى دادیم.
لازم به یادآوری است که در پنج آیه، واژه نفخ روح به كار رفته است. دو مورد درباره حضرت آدم عليهالسلام میباشد، و مورد سوم در مورد مطلق انسان است و دو مورد دیگر درباره حضرت مریم عليهاالسلام است.
___________________
(۱) تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۲۰۷.
(۲) مؤمنون / ۱۴.