درس چهاردهم
عدل الهی و ناگواری‌ها
پیشتر نشان داده شد كه اصل عدالت الهی از یك سو، به اختیار و آزادی انسان و از سوی دیگر، به حضور اراده و سلطنت خداوند در هستی و حیات انسان بستگی دارد.در مباحث پیش رو، به برخی شبهات و ابهامات در این خصوص پرداخته شود و معلوم گردد که آیا عدالت خداوند با وجود شرور در جهان چگونه قابل جمع است؟ در این درس از نسبت عدالت الهی با مصائب انسان بحث می شود .
یکی از مسائلی که از گذشته‌های بسیار دور، مورد توجّه بوده و همواره مورد پرسش قرار می‌گیرد، این است که پدید‌آورنده ناگواری‌ها و مصیبت‌ها در جهان آفرینش کیست و این پدیده‌ها با عدالت الهی چگونه سازگار است؟
به عبارت روشن‌تر، با عنایت به این که خداوند متعال، عادل است و به هیچ کس، کمترین ظلمی روا نمی‌‌دارد، این پرسش‌ها مطرح می‌‌شوند که چرا در جهان، نادانی، ناتوانی، ناداری، محرومیت، ستمگری، و عوامل گمراهی وجود دارند؟ پدید آورنده سیل، توفان، زلزله، بیماری و مرگ کیست؟ آیا این شرور، ظلم و ستم به آسیب دید‌گان محسوب نمی‌شوند؟ آیا وضعیت مناسب جهان، این نیست که در آن، بدی‌ها و ناکامی‌ها نباشند و خوشی و شادمانی در سراسر هستی حکم فرما باشد.
به این پرسش ها در دو مرحله می توان پاسخ گفت: در مرحله نخست، به اجمال می‌گوئیم که وقتی صفت عدالت و حکمت خداوند به اثبات رسید و در سراسر هستی و در زندگی خود، نشانه های این عدالت و حکمت را به فراوانی و روشنی یافتیم، با دیدن نمونه های اندکی از ناگواری ها که سرّ آن برای ما روشن نیست نباید در فعل الهی تردید کرد بلکه به حکم عقل، باید احتمال داد که این امور نیز حکمت هائی دارد که ما از آن آگاه نیستیم.
امّا در پاسخ تفصیلی معلوم می شود که این ناگواری ها، اسبابی دارد که نه تنها با عدالت الهی نا سازگار نیست بلکه گاه ریشه در رفتار عادلانه خداوند دارد. در زیر برخی از
