خداوند می‌توانست همه انسانها را یكنواخت و مؤمن و درستکار بیافریند. ولى نه چنین ایمانى فایده‌اى داشت، و نه یکدستی و یکسانی انسانها با هدف خلقت سازگار است. ایمان اجبارى كه از روى انگیزه‌هاى غیر ارادى برخیزد، نه دلیل بر شخصیت آدمی است و نه وسیله تكامل او، و نه موجب پاداش و ثواب. این كار درست به این می‌ماند كه خداوند زنبور عسل را چنان آفریده كه به حكم غریزه به دنبال جمع‌آورى شیره گلها مى‌رود، و پشه مالاریا را آن چنان قرار داده كه تنها در مردابها لانه مى‌كند و هیچكدام در این راه از خود اختیارى ندارند.
اصولاً ارزش و امتیاز انسان و مهمترین تفاوت او با موجودات دیگر، داشتن همین موهبت آزادى اراده و اختیار است. همچنین داشتن ذوقها، سلیقه‌ها و اندیشه‌هاى گوناگون و متفاوت كه هر كدام بخشى از جامعه را مى‌سازد و حوزه‌ای از نیازهای آن را تامین مى‌كند، یکی از ویژگی های آفرینش انسان است.
هنگامى كه آزادى اراده در انسان پدید آمد، اختلاف در انتخاب عقیده و مكتب، امری طبیعى است، اختلافى كه سبب مى‌شود گروهى راه حق را بپذیرند و گروه دیگرى راه باطل را برگزینند. در این میان، آن دسته از انسانها که در دامان رحمت پروردگار قرار گیرند و با استفاده از مواهب او تعلیمات صحیح ببینند، به خوشبختی در دنیا و آخرت دست می‌یابند. (۱)
۲. عبادت
در برخی از آیات قرآن، هدف آفرینش را عبودیت و بندگى خدا دانسته است:
﴿وَ ما خَلَقْتُ الْـجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾. (۲)
من جن و انس را نیافریدم جز براى اینكه عبادتم كنند.
«عبودیت» اظهار آخرین درجه خضوع در برابر معبود است و به همین دلیل تنها كسی
___________________
(۱) تفسير نمونه، ج ۹، ص ۲۸۰.
(۲) ذاریات / ۵۶.
