۱-۲- چنان که پیشتر گفته شد، وظیفه امام تنها در صورتی تحقق می یابد که اطاعت کامل و مطلق از او صورت پذیرد. اگر حجت الهی نیز مانند مردم عادی از خطا و اشتباه معصوم نباشد در این صورت، کردار و گفتار وی ممكن است گاه درست و گاه نادرست باشد. عقل سلیم پیروی مطلق از چنین فردی را نخواهد پذیرفت؛ چون در تشخیص موارد صحیح از ناصحیح، ملاکی در دست ندارد. (۱) به بیان دیگر، در صورتی که امام از عصمت برخوردار نباشد، اعتماد مردم به او سلب شده و از او پیروی نخواهند کرد.
۱-۳- عصمت یکی از ویژگی‌های امام است که خداوند متعال در قرآن کریم بدان تصریح نموده است. آیه ۱۲۴ سوره بقره در خصوص ارتقاء حضرت ابراهیم عليه‌السلام به مقام امامت، قبلا مورد اشاره قرار گرفت. حضرت ابراهیم از خداوند درخواست کرد تا این مقام را به ذرّیه‌اش نیز بدهد اما خداوند متعال در پاسخ وی فرمود:
﴿لا يَنالُ عَهْدِى الظَّالِمينَ﴾. (۲)
پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد.
علمای شیعه به این آیه استدلال کرده‌اند که تنها انسانی که معصوم از زشتی‌ها است، می‌تواند امام باشد؛ زیرا خداوند سبحان رسیدن عهد امامت به ظالم را نفی کرده است و کسی که معصوم نیست، یعنی نسبت به خود و یا نسبت به دیگران، ستم کرده است، شایسته چنین مقامی نیست. از سوی دیگر، آیه شریفه مطلق است و ظالمین به وقت خاصی مقید نشده است و عدم ظلم باید بر همه اوقات حمل شود. بنابر این فرد گنهکار به امامت نمی رسد هر چند که توبه کرده باشد. (۳)
۲.علم الهی
یکی دیگر از ویژگی‌های امام، بهره‌مند بودن از علم خدادادی است. امام نیز مانند پیامبر
___________________
(۱) حلی، الألفین، ص ۱۵۵.
(۲) بقره / ۱۲۴.
(۳) الألفین، ص ۶۱؛ ابن شاذان، الإیضاح، ص ۶۰؛ شبّر، حقّ الیقین فی معرفة أصول الدین، ج ۱، ص ۱۳۴.
