گفت كه به واسطه احاطه‌ای که خداوند برای پیامبر اكرم و اوصیای پاكش قرار داده است، آنان آگاه به كردار مردمان بوده و می‌توانند در قیامت بر اعمال بندگان شهادت دهند.
همچنین هر امتی از امتهای گذشته شاهدی برای خود در قیامت دارد و خداوند پیامبر اسلام را گواه بر تمامی آن شاهدان معرفی نموده است که نشان از عظمت پیامبر گرامی اسلام و جایگاه ویژه آن حضرت در میان شاهدان قیامت است. آیات قرآن شهادت آن حضرت را در قیامت این گونه بیان نموده است:
﴿وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فى كُلِّ أُمَّةٍ شَهيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهيداً عَلى هؤُلاء﴾. (۱)
(به یاد آورید) روزى را كه از هر امتى، گواهى از خودشان بر آنها برمى‌انگیزیم؛ و تو را گواه بر آنان قرار مى‌دهیم.
﴿فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهيداً﴾. (۲)
حال آنها چگونه است آن روزى كه از هر امتى، شاهد و گواهى (بر اعمالشان) مى‌آوریم، و تو را نیز بر آنان گواه خواهیم آورد؟
ب) فرشتگان: فرشتگانی که مأمور ثبت اعمال انسان‌ها در دنیا هستند، شاهدان آنان در قیامت نیز محسوب می‌شوند. عده‌ای در قیامت هنگامی كه اعمالشان عرضه می‌شود، منکر آنها می‌شوند، در اینجا ملائکه‌ای که مأمور نوشتن اعمال آنها بوده‌اند بر علیه آنان شهادت می‌دهند:
«... يُعْرَضُ عَلَيْهِمْ أَعْمَالُـهُمْ فَيُنْكِرُونَهَا فَيَقُولُونَ مَا عَمِلْنَا مِنْهَا شَيْئاً فَيَشْهَدُ عَلَيْهِمُ الْـمَلَائِكَةُ الَّذِينَ كَتَبُوا عَلَيْهِمْ أَعْمَالَـهُمْ». (۳)
ج) اعضاء و جوارح: به امر خداوند متعال، اعضاء و جوارح مجرمین علیه آنان به سخن
___________________
(۱) نحل / ۸۹.
(۲) نساء / ۴۱.
(۳) تفسیر قمی، ج۲، ص۲۶۴؛ بحارالانوار، ج۷، ص۳۱۲.
