زیرا کلمه «دین» عام است و شامل کلیه وجوه و ابعاد می‌شود و در مفهوم تفقه، همه این ابعاد مورد نظر است. بنا بر این آیه فوق دلیل روشنى است بر اینکه همواره گروهى از مسلمانان به عنوان یک واجب کفایى باید به تحصیل و تحقیق در معارف اسلامى بپردازند، و سپس براى تبلیغ اسلام به نقاط مختلف، و مخصوصاً به قوم و خاندان خود باز گردند، و آنها را به مسائل اسلامى آشنا سازند.
تربیت فقیهی که در شرائط عدم دسترسی به امام عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف، بتواند به پاسخ‌گوئی به سؤالات مردم بپردازد، در دستور کار امامان عليهم‌السلام نیز بوده است؛ آن بزرگواران به این مهم همت می‌گماشتند تا کسانی که در مناطق دور از امام عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف می‌زیسته و نمی‌توانسته‌اند حضوراً خدمت امام عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف برسند از علم و دانش این افراد بهره‌مند شوند. (۱)
در این راستا، پیشوایان معصوم در زمینه اهمیت تفقه در دین، تأکیدهای فراوانی داشتند. از جمله امام صادق عليه‌السلام در تبیین معنای «حکمت» می‌فرمایند:
«إِنَّ الْـحِكْمَةَ الْـمَعْرِفَةُ وَ التَّفَقُّهُ فِي الدِّينِ فَمَنْ فَقُهَ مِنْكُمْ فَهُوَ حَكِيمٌ وَ مَا أَحَدٌ يَمُوتُ مِنَ الْـمُؤْمِنِينَ أَحَبَّ إِلَى إِبْلِيسَ مِنْ فَقِيهٍ». (۲)
حکمت همان معرفت و تفقّه در دین است. پس کسی که از شما به تفقه بپردازد حکیم است و مردن هیچ مؤمنی به اندازه مردن فقیه، ابلیس را شادمان نمی‌سازد.
هم ایشان در جای دیگر تأکید می‌کنند که حقیقت ایمان بنده‌ای کامل نمی‌گردد مگر این که در او سه خصلت باشد که نخستین آنها تفقّه در دین است. (۳)
از طرف دیگر، آن بزرگواران ضمن نهی از رجوع به حاکمان جور در دادخواهی، از مردم خواسته‌اند تا داوری را نزد فقیهان عادل ببرند و به حکم آنان در مسائل خویش، راضی و خشنود باشند و تصریح کرده‌اند که حکم آنان همان حکم امامان عليهم‌السلام است. روایتی که عمربن
___________________
(۱) تفسیر نمونه، ج۸، ص ۱۸۹.
(۲) تفسیر عیاشی، ج۱، ص۱۵۱؛ ونیز رک: کافی، ج۱، ص۳۸.
(۳) محاسن، ج۱، ص۵؛ و نیز رک: کافی، ج۱، ص۳۲.
