در هر کهکشان، ستارگان بی‌شماری وجود دارد. قطر کهکشان ما که منظومه شمسی در آن قرار دارد، یک صد هزار سال نوری است و خورشید با سرعت فوق العاده‌ای که دارد، ۳۵۰ میلیون سال طول می‌کشد که یک دور گرد این کهکشان بچرخد. طبق آخرین تحقیقات دانشمندان، حداقل یک میلیارد کهکشان در عالم وجود دارد و تنها در کهکشان ما یک صد میلیارد ستاره وجود دارد. (۱)
کلیه ستارگان با سرعت زیادی در مسیرهای مختلف در حال حرکت هستند، سرعت حرکت آنها از حداقل ده کیلومتر در ثانیه شروع می‌شود و به سیصد یا چهارصد کیلومتر و یا حتّی به سه هزار کیلومتر در ثانیه نیز می‌رسد. (۲)
انسان با تفکّر و دقّت در کهکشان‌ها و دیگر پدیده‌های جهان، به نظم و به هم پیوستگی اجزای آن پی می‌برد. در آن حال می‌یابد که چنین وسعت و در عین حال نظم و هماهنگی شگفتی، نمی‌تواند خود به خود و به گونه‌ای تصادفی رخ داده باشد. بدین ترتیب، عقل به وجود صانعی اقرار می‌کند که از هر گونه نادانی و ناتوانی به دور است و تکیه‌گاه تمام این مخلوقات است. امام صادق عليه‌السلام خطاب به شخصی زندیق می‌فرمایند:
«آیا چنین نیست که خورشید و ماه و شب و روز به نرمی در مدار خود در رفت و آمدند و دچار اشتباه نیز نمی‌شوند. به درستی که آنها ناگزیرند این نظم را تبعیت کنند و این گونه در حرکت باشند و جز در مکان خودشان نمی‌توانند در مکان دیگری قرار بگیرند؛ و اگر قادر بر این کار بودند چرا باز می‌گردند و چرا روز، شب و شب، روز نمی‌گردد. به خدا قسم که آنها ناگزیرند بر این نظم باقی بمانند و کسی که آنها را برآن ناگزیر ساخته است بزرگتر و حکیم تر از آن‌هاست.» (۳)
امام رضا عليه‌السلام خطاب به شخصی که از وی پرسید: چه دلیلی بر وجود خداوند هست؟ پس از اشاره به آیات انفسی، فرمود:
___________________
(۱) امین، راه تکامل، ج۶، ص۱۰۳؛ پیام قرآن، ج۲، ص۱۷۶.
(۲) برای اطلاع بیشتر رک: نوری همدانی، دانش عصر فضا.
(۳) کافی، ج۱، ص۷۳؛ توحید صدوق ص۲۹۵.
