در یک جمع بندی کلی میتوان گفت که اهداف پیش گفته در طول یکدیگر هستند و با هم اختلاف و تضادی ندارند، بلکه هر کدام مقدمه دیگری است. معرفت مقدمه امتحان است و امتحان مقدمهای برای عبادت و انتخاب راه خداست و راه خدا مقدمه برای رسیدن به رحمت الهی است. (۱)
پرسش
۱. چه نسبتی میان رحمت الهی و هدف از خلقت انسان و جهان وجود دارد؟
۲. منظور از عبادت یا عبودیت به عنوان یكی از اهداف خلقت چیست؟
۳. ابتلاء به چه معناست؟ نقشهای ابتلاء در حیات انسان را از آیات قرآن بررسی و دستهبندی كنید.
۴. چهار هدف خلقت را در یک تحلیل واحد و هماهنگ ارائه كنید. چه نسبتی میان اهداف یاد شده وجود دارد؟
پژوهش
_ كلیه آیات قرآنی را كه درباره عبث و باطل نبودن آفرینش است، استخراج و بررسی كنید.
___________________
(۱) تفسير نمونه، ج ۲۴، ص ۲۶۳.