پس زمانی که داخل حفره قبرش قرار داده شد، روح به بدنش برگردانده می‌شود و دو فرشته قبر آمده و از او امتحان می‌گیرند.
بنابراین سؤال از روح، در حالی که به بدن در قبر باز گردانده شده است، صورت می‌گیرد. (۱) برخی روایات به طور دقیق‌تر توضیح می‌دهند که روح به تمامی بدن باز نمی‌گردد تا حیاتی مانند حیات دنیوی پیدا شود بلکه تعلق روح به بدن تنها به اندازه‌ای است که بتواند سؤالات را درک نموده و به آنها پاسخ دهد. (۲)
نکته دیگری که در روایات ذکر شده این است که اعمال صالح و صفات نیک مؤمن او را در هنگام سئوال قبر یاری می‌کنند. امام صادق عليه‌السلام می‌فرمایند:
«زمانی که مؤمن وارد قبرش می‌شود، نماز از طرف راستش و زکات از سمت چپش بوده و نیکی‌ها بر او اشراف دارند و صبر در گوشه‌ای قرار می‌گیرد. وقتی که دو فرشته مأمور سؤال داخل می‌شوند، صبر به نماز و زکات می‌گوید: صاحبتان را کمک کنید، پس اگر نتوانستید من نیز همراه او هستم». (۳)
در یک جمع‌بندی می‌توان گفت سؤالات قبر نوعی حسابرسی در قبر است تا وضعیت شخص را در عالم برزخ مشخص نماید. این حسابرسی از اعتقادات و اعمال انسان در دنیاست؛ اعتقادات و باورهای نادرست، عذاب دائمی قبر و برزخ را به همراه دارد اما اگر انسان از سؤالات اعتقادی سر بلند بیرون آید، و در بخش اعمال، پاسخ‌هایش برخلاف انتظار باشد، عذاب قبر به عنوان عذابی موقت، او را از رذایل پاک می‌نماید.
از مجموع مدارک وحیانی برمی‌آید که حسابرسی در قبر برای عالم برزخ است و تنها اصول عقاید و اعمال کلان انسان بازبینی می‌گردد ولی در قیامت به همه جزئیات فکری و رفتاری انسان رسیدگی می‌شود. (۴)
___________________
(۱) روشن است كه بازگشتن روح به بدن در قبر مخصوص كسانی است كه در خاک دفن شده‌اند، امّا كسانی كه پیكر آنان در جای دیگر قرار گرفته و یا متلاشی شده‌اند، در شرایطی دیگر همین حالت برای آنان فراهم می‌گردد.
(۲) همان، ص۲۳۹؛ بحارالانوار، ج۶، ص۲۶۴.
(۳) کافی، ج۳، ص۲۴۰؛ بحارالانوار، ج۶، ص۲۶۵.
(۴) حلی، مختصر البصائر، ص۴۰۱؛ و نیز رک: بحارالانوار، ج۶، باب ۸ احوال البرزخ و القبر و عذابه و سؤاله و سائر ما یتعلق بذلك.
