مطابق آنچه در روایات درباره سؤال قبر آمده است، دو فرشته به نامهای نکیر و منکر و در برخی روایات به نامهای ناکر و نکیر، مأموران سؤال در قبر می‌باشند که یکی از طرف راست و دیگری از طرف چپ وارد قبر شده و مأموریت خود را انجام می‌دهند. پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم این واقعه را چنین تصویر نموده‌اند:
«أَنَّ لِلّٰهِ تَعَالَى مَلَكَيْنِ يُقَالُ لَـهُمَا نَاكِرٌ وَنَكِيرٌ يَنْزِلَانِ عَلَى الْـمَيِّتِ فَيَسْأَلَانِهِ عَنْ رَبِّهِ وَنَبِيِّهِ وَدِينِهِ وَإِمَامِهِ فَإِنْ أَجَابَ بِالْـحَقِّ سَلَّمُوهُ إِلَى مَلَائِكَةِ النَّعِيمِ وَإِنِ ارْتَجَّ عَلَيْهِ سَلَّمُوهُ إِلَى مَلَائِكَةِ الْعَذَاب». (۱)
خداوند دو فرشته به نامهای ناکر و نکیر دارد؛ این دو بر میّت فرود آمده و از او درباره پروردگار، پیامبر، دین و امام او سؤال می‌کنند؛ اگر به درستی پاسخ داد، او را به فرشتگان نعمت می‌سپارند و اگر زبانش بند آمد و نتوانست پاسخ دهد، او را به فرشتگان عذاب تسلیم می‌کنند.
امام سجاد عليه‌السلام با تفصیل بیشتری سئوالات قبر را مطرح نموده‌اند:
«در قبر دو فرشته به نام منکر و نکیر برای پرسش و امتحان سخت تو بسویت می-شتابند. بدان اولین چیزی که از تو می‌پرسند، پروردگارت است که عبادتش می-کردی و از پیامبرت که به سویت فرستاده شد و از دینت که متدیّن به آن بودی و از کتابت که تلاوتش می‌کردی و از امامت که تحت ولایتش بودی، آن گاه از عمرت می‌پرسند که در چه راهی به پایانش بردی و از مالت که از چه طریق به دست آوردی و چگونه آن را خرج کردی». (۲)
حال باید دید که آیا مخاطب سؤالات روح است یا روح و بدن هر دو مورد سئوال واقع می‌شوند؟ امام باقر عليه‌السلام در این ارتباط می‌فرمایند:
«فَإِذَا أُدْخِلَ حُفْرَتَهُ رُدَّتِ الرُّوحُ فِي جَسَدِهِ وَجَاءَ مَلَكَا الْقَبْرِ فَامْتَحَنَاه». (۳)
___________________
(۱) دعوات راوندی، ص ۲۸۰؛ و نیز رک: امالی طوسی، ص۳۴۸؛ کوفی اهوازی، الزهد، ص۸۸؛ بصائر الدرجات، ص۴۹۸.
(۲) کافی، ج۸، ص۷۲؛ بحارالانوار، ج۶، ص۲۲۳.
(۳) کافی، ج۳، ص۲۳۴؛ بحارالانوار، ج۶، ص۲۵۹.
