اگر مردم در مراجعه به آنان کوتاهی کنند به تکلیف دینی و شرعی خود عمل نکرده‌اند و باید در پیشگاه خدای متعال پاسخ‌گو باشند. در مقابل، این فقهاء نیز در برابر امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف مسئول هستند و باید در شرائط گوناگون متناسب با مصالح جامعه اسلامی، مردم را در مسیر سعادت، هدایت و رهبری نمایند.
از این رو وظیفه فقیهان عادل و آگاه به زمان نیز سخت و دشوار است و در برابر حیات معنوی و مادی شیعیان وظیفه ای بس خطیر بر عهده دارند. آنان علاوه بر پاسخگویی به نیازهای فرهنگی و فکری، باید مسئولیت های امامان معصوم در برقراری امنیت و آسایش مردم را در حد توان برعهده گیرند و کیان امت اسلامی را از خطر دشمنان محفوظ دارند. بنابر این یکی از وظایف فقیهان در عصر غیبت، برقراری و مقاوم سازی جامعه اسلامی و در صورت امکان، بر عهده گرفتن ولایت و رهبری سیاسی است. از این رو ولایت فقیه به صورت عام یکی از شئون فقهاء در عصر غیبت به شمار آمده است. (۱)
پرسش
۱. یک دلیل قرآنی بر ضرورت وجود فقیهان در فرآیند هدایت امت، بیاورید.
۲. نمونه‌هایی از اقدامات اهل‌بیت عليهم‌السلام برای آماده‌سازی شرایط غیبت و تبعیت از فقهای پارسا را بیان کنید.
۳. قلمرو فقه و تفقّه را در فرهنگ اهل‌بیت عليهم‌السلام توضیح دهید.
۴. وظیفه مردمان در حکومتهای جور چیست؟ یک دلیل از سنّت اهل‌بیت عليهم‌السلام ذکر شود.
۵. شئون و مسئولیت‌های گوناگون فقیهان در عصر غیبت را نام ببرید.
پژوهش
ـ تحقیق کنید که برای مقام نیابت عامه از امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف چه شایستگی‌هایی لازم است و مسئولیت فقیهان در عصر غیبت در چه حدود و قلمرویی است؟
___________________
(۱) در این خصوص در درس شصت و هفتم سخن خواهیم گفت.
