ـ و در میان آنان افراد آگاه به زوایای زبان عرب، بسیار بودند ـ همه از واژه مولی، همان امامت را فهمیدند. از آن پس نیز شاعران و ادیبان همان فهم و برداشت را تا زمان حاضر داشته‌اند و این خود یکی از دلایل روشنی است که مقصود از مولی در این حدیث، امام و رهبر است. برای مثال، به چند مورد اشاره می‌کنیم:

حسّان بن ثابت انصاری ـ که در صحنه غدیر حضور داشت ـ از پیامبر خدا اجازه گرفت که حدیث غدیر را به نظم آورد و در همان‌جا ابیاتی را سرود؛ از جمله این که:

(پیامبر خدا) به علی فرمود: «یا علی، برخیز که من تو را پس از خود، امام و راهنما قرار دادم».

رسول اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نیز پس از شنیدن سروده حسان، سخن وی را تأیید و او را دعا فرمودند.

عمر و ابوبکر هم به نوبه خود پای پیش نهادند و تهنیت گفتند و بیعت کردند. ابوبکر چنین گفت:«بَخْ‌ بَخْ‌ یَابْنَ اَبِی طالِب! أَصْبَحْتَ وَ اَمْسَیْتَ مَوْلَايَ وَ مَوْلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَة» ؛ یعنی: زهی سعادت و شرف، ای فرزند ابوطالب! بر من و هر مرد و زن مؤمنی پیشوا شدی! (۲)

خلیفه دوم نیز گفت:«هَنِیْئَاً لَکَ یَابْنَ اَبِی طالِب !أَصْبَحْتَ مَوْلَايَ وَ مَوْلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَة» ؛ یعنی: گوارایت باد، ای فرزند ابوطالب! بر من و بر هر مرد و زن مؤمنی پیشوا شدی!

آشکار است که گفتن تبریک به علی عليه‌السلام جز با انتصاب به مقام امامت سازگار نیست.

سوم، این که از نظر عقلی شایسته نیست که پیامبر مکرم اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آن جمعیت انبوه را در آن گرمای طاقت فرسای سرزمین حجاز ساعتها زیر آفتاب سوزان نگه دارد، تنها برای این که به آنان اعلام کند که علی عليه‌السلام یاور و دوست آنان است. بلکه این

___________________

(۱) رک: الغدیر، ج ۱، ص ۳۸۷ و ج ۲، ص ۳۴.

(۲) مسند أحمد حنبل، ج۴، ص۲۸۱؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۴۲۸؛ ابن حجر میثمی، الصواعق المحرقة، ص۲۶ و بسیاری موارد دیگر. علامه امینی گزارش مفصل این حادثه را با اقوال متعدد در منابع اهل تسنن آورده است. رک: الغدیر، ج ۱، ص ۲۳۹-۲۴۶.