گرفتار میآیند خدا را با توحید و اخلاص تمام میخوانند، امّا هنگامی که آنها را نجات بخشیدیم و به خشکی رسیدند، بار دیگر شرک و بتپرستی آغاز میکنند.
و گاه از طریق عقل و خرد به استدلال بر توحید میپردازد و بر سیر آفاقی و انفسی تکیه میکند و در این راستا، اسرار آفرینش زمین و آسمان، حیوانات و کوهها و دریاها، ریزش باران، وزش نسیم، و ریزهکاریهای جسم و روح انسان را بازگو میکند:
﴿وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ * وَ فِي أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ﴾. (۱)
و در زمین آیاتی برای طالبان یقین است و در وجود خود شما [نیز آیاتی است] آیا نمیبینید؟
و هنگام بیان صفات خدا عمیقترین و جالبترین راه را بر میگزیند. یک جا میگوید:
﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْء﴾. (۲)
هیچ چیز همانند او نیست.
در جای دیگر میگوید:
«او خداوندی است که به جز او معبودی وجود ندارد. بر اسرار درون و برون، پنهان و آشکار، آگاه است.بخشنده و بخشایشگر است، سلطان و حکمروا است، از هر عیب و نقصی منزه است، ایمنی بخش و نگاهبان و مراقب و پیروز و قاهر و بلند مرتبه و با عظمت است، از این شریکها که برای او ساختهاند منزّه میباشد. او خداوندی است ایجاد کننده، آفریننده، طراح صورتها و صاحب نام و صفات نیک، تمامی موجودات زمین و آسمان تسبیح او میگویند، او شکستناپذیر و حکیم است». (۳)
در توصیف علم خداوند و ترسیم نامحدود بودنش زیباترین تعبیر را به کار برده میگوید:
«اگر تمامی درختان روی زمین قلم شوند و دریا با هفت دریای دیگر، مرکب گردد، با این حال کلمات خدا پایان نمیگیرد». (۴)
___________________
(۱) ذاريات / ۲۰ - ۲۱.
(۲) شوري / ۱۱.
(۳) حشر / ۲۳ - ۲۴.
(۴) کهف / ۱۰۹.