وظایف پدری را که نیازمند صلابت و قدرت است بر عهده گیرد و زن به گونهای آفریده شده است که بتواند وظایف مادری را انجام دهد. از نظر روحی نیز زن موجودی سراسر احساس و عاطفه است که این نیز برای تحمّل سختیهای دوران بارداری و مراقبتهای پس از تولّد نوزاد میباشد و مرد بیشتر باید به وظایفی بپردازد که لازمه آن به کارگیری تدبیر و دوراندیشی است.
آشکار است که این تفاوتها به خودی خود نه تنها ظلم نیست، بلکه عین عدالت است. ظلم در جایی تحقّق دارد که هر کدام از این دو نتوانند به خواستهها و نیازمندیهای متناسب با شرایط خاصّ روحی و جسمی خود دست پیدا کنند و در نهایت، زمینه دستیابی به هرگونه کمال و پاداش از او سلب گردد.
بنابراین، کم و زیادی در اعطاء نعمتها از دو جهت قابل بررسی است:
یک. چرا خداوند مثلاً به یکی هوش بیشتر داده و به یکی کمتر،یا یکی را وسعت رزق بخشیده و دیگری را به تنگی رزق مبتلا کرده است؟
در پاسخ باید گفت: بازگشت همه این تفاوتها به حکمت الهی و در جهت مصلحت خود بندگان است. هر چند عقل ما انسانها نمیتواند همه حکمتهای این تفاوتها را کشف کند و یا به همه ابعاد آن دست یابد، اما بر اساس تجربههای بشری و آموزههای وحیانی میتوان به نکات زیر اشاره کرد:
۱. خداوند با این تفاوتها هر کدام از بندگان خود را به گونهای به سوی خود فرا میخواند و او را به کمال معرفت و تقرّب به خویش نایل میکند. آن را که نعمت مادی بیشتری اعطاء نموده به شکر گذاری فرا میخواند و در عین حال او را از خطراتی همچون کبر و غرور که به سقوط انسان میانجامد، برحذر میدارد. و آن کس را که بهره کمتری داده به دعا، طلب و تلاشهای افزونتر که زمینه کمالات والا تر هستند فرا خوانده و بستر فرو افتادن در رذائل و
___________________
(۱) مجموعه آثار مطهری(نظام حقوق زن در اسلام)، ج۱۹، ص۱۲۷ به بعد؛ زیبایی نژاد و سبحانی، درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام، ج۱، ص۳۶ به بعد.