«عَلِمْنَا أَنَّ خَالِقَ هَذَا الْـخَلْقِ لَطِیفٌ لَطُفَ بِخَلْقِ مَا سَمَّینَاهُ بِلَا عِلاجٍ وَ لا أَدَاةٍ وَ لَا آلَة». (۱)
میفهمیم که آفریننده این آفرینش، لطیف بوده همه آنچه را که نام بردیم به لطف خویش و بدون نیاز به چارهجویی و آلات و ابزار آفریده است.
قدرت خالق متعال فراتر و والامرتبهتر از آن است که نیازمند وسیله و واسطه باشد. نسبت دادن قدرتی که شباهت با مخلوقات دارد، در شأن خداوند متعال نیست.
در حدیث دیگری امام صادق عليهالسلام تأکید میکنند که خزائن پروردگار نیز بدان معنا نیست که در مورد گنجینهها و مخازن پادشاهان و فرماندهان به کار میرود. خداوند بینیاز و مبرّا از چنین خزائنی است؛
«لَـمَّا صَعِدَ مُوسَى ـ عَلَى نَبِینَا وَ آلِهِ وَ عَلَیهِ السَّلَامُ ـ إِلَى الطُّورِ فَنَاجَى رَبَّهُ ـ عَزَّ وَ جَلَّ ـ قَالَ: یا رَبِّ أرِنِی خَزَائِنَكَ، قَالَ: یا مُوسَى إِنَّـمَا خَزَائِـنِی إِذَا أرَدْتُ شَیئاً أنْ أقُولَ لَهُ كُنْ فَیكُون». (۲)
هنگامی که حضرت موسی - بر پیامبر ما و خاندانش و بر او سلام باد- به طور رفت، با پروردگار خویش چنین مناجات کرد، گفت: ای پروردگار من! خزائنت را به من نشان بده. فرمود: موسی! خزائن من فقط این است که وقتی چیزی را اراده کنم به آن میگویم باش و میشود.
بنابر این هنگامی که از بی نیازیِ قدرت خداوند نسبت به ابزار و آلات سخن میگوئیم منظور این است که خداوند در انجام کار خویش، به هیچ امکانات و مقدماتی نیازمند نیست و در اِعمال قدرت، ابزار و وسائطی نمی خواهد. او با اراده آزاد خود می تواند هر امر ممکنی را در هر زمان و مکانی که بخواهد، تحقق بخشد.
___________________
(۱) کافی، ج۱، ص۱۱۸؛ توحید صدوق، ص۱۸۶.
(۲) توحید صدوق، ص۱۳۳؛ امالی صدوق، ص۵۱۱؛ قصص الانبیاء راوندی، ص۱۶۵.