یاد آور می شدند و بر وجود او از طریق افعال و آثارش استدلال می کردند (۱) . ائمه معصومان نیز با همین روش با مخالفان احتجاج می کردند. یکی از منکران خداوند به نام دیصانی نزد امام صادق عليهالسلام آمد و از ایشان خواست تا او را به وجود معبودش راهنمایی کند. آن حضرت به او گفتند: بنشین. در آنجا یكی از كودكان امام عليهالسلام تخم پرندهای در دست داشت و با آن بازی میكرد، حضرت تخم پرنده را گرفتند و فرمودند:
ای دیصانی! این تخم سنگری است پوشیده كه پوست كلفتی دارد و زیر پوست كلفت پوست نازكی است و زیر پوست نازك طلایی است روان و نقرهای است آب شده كه نه طلای روان به نقره آب شده آمیزد و نه نقره آب شده با طلای روان درهم شود و به همین حال باقی است، نه مصلحی از آن خارج شده تا بگوید من آن را اصلاح كردم و نه مفسدی درونش رفته تا بگوید من آن را فاسد كردم و معلوم نیست برای تولید نر آفریده شده یا ماده، ناگاه میشكافد و مانند طاووس رنگارنگ بیرون میدهد. آیا تو برای این، مدبّری در مییابی؟
دیصانی مدّتی سر بزیر افكند و سپس گفت: گواهی دهم كه معبودی جز خدای یگانۀ بیشریك نیست و اینكه محمّد بنده و فرستاده اوست و تو امام و حجّت خدایی بر مردم و من از حالت پیشین توبه گزارم. (۲)
در جای دیگر، امام صادق عليهالسلام در پاسخ به سؤال زندیقی که پرسید: چه دلیلی بر وجود خداوند وجود دارد؟ فرمود:
«وُجُودُ الْأَفَاعِیلِ دَلَّتْ عَلَى أَنَّ صَانِعاً صَنَعَهَا أَ لَا تَرَى أَنَّكَ إِذَا نَظَرْتَ إِلَى بِنَاءٍ مُشَیَّدٍ مَبْـنيّ عَلِمْتَ أَنَّ لَهُ بَانِیاً وَإِنْ كُنْتَ لَمْ تَرَ الْبَانِی وَلَمْ تُشَاهِدْهُ». (۳)
وجود ساختهها[ی آفرینش]دلالت بر آن دارد که سازندهای آن را ساخته است. آیا نمیبینی که چون به ساختمانی استوار و برافراشته مینگری، میفهمی که سازندهای دارد، اگر چه سازنده را ندیده و مشاهده نکرده باشی.
___________________
(۱) آل عمران/۱۹۰و۱۹۱؛ نحل/۱۲؛ روم/۲۴.
(۲) احتجاج، ج۲، ص۳۳۳.
(۳) کافی، ج۱، ص۸۱؛ توحید صدوق، ص۲۴۴.