﴿وَ هُوَ الَّذِى خَلَقَ الَّيْلَ وَ النَّهَارَ﴾. (۱)
و گاه مى‌فرماید كه خداوند است كه شب و روز را مسخّر شما كرده است:
﴿وَ سَخَّرَ لَكُمُ الَّيْلَ وَ النَّهَارَ﴾. (۲)
و همچنین مى‌فرماید كه خداوند است كه شب را به روز، وارد مى‌كند و روز را بر شب:
﴿يُولِجُ الَّيْلَ فِى النَّهَارِ وَ يُولِجُ النَّهَارَ فِى الَّيْلِ﴾. (۳)
و نیز با تعبیرات دیگرى كه همگى اندیشمندان را به تأمّل در پدیده شب و روز دعوت مى‌نماید، ساده‌ترین حكمت شب و روز كه براى همه مردم، قابل فهم است، در آیات ۷۱ تا ۷۳ از سوره قصص، بیان شده است:
﴿قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَداً إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللّٰـهِ يَأْتيكُمْ بِضِياءٍ أَ فَلا تَسْمَعُونَ * قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللهُ عَلَيْكُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللّٰـهِ يَأْتيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فيهِ أَ فَلا تُبْصِرُونَ * وَ مِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ لِتَسْكُنُوا فيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾. (۴)
بگو: به من خبر دهید اگر خداوند شب را تا قیامت بر شما جاودان سازد، آیا معبودى جز خدا مى‌تواند روشنایى براى شما بیاورد؟! آیا نمى‌شنوید؟! بگو: به من خبر دهید اگر خداوند روز را تا قیامت بر شما جاودان كند، كدام معبود غیر از خداست كه شبى براى شما بیاورد تا در آن آرامش یابید؟ آیا نمى‌بینید؟! و از رحمت اوست كه براى شما شب و روز قرار داد تا هم در آن آرامش داشته باشید و هم براى بهره‌گیرى از فضل خدا تلاش كنید، و شاید شكر نعمت او را بجا آورید.
___________________
(۱) انبیاء / ۳۳.
(۲) ابراهیم / ۳۳؛ نحل / ۱۲.
(۳) حج / ۶۱؛ لقمان / ۲۹؛ فاطر / ۱۳؛ حدید / ۵۷.
(۴) قصص / ۷۱ - ۷۳ .
