در منابع روایی از نوشتاری به نام «مصحف فاطمه» سخن به میان آمده است. امام صادق عليه‌السلام درباره این مصحف فرمود: سه برابر قرآن است و در آن یک حرف از قرآن هم نیست. (۱) و در جای دیگر، ماجرای شکل‌گیری و محتوای آن را چنین گزارش می-نمایند:
بدرستی که فاطمه بعد از رسول خدا هفتاد و پنج روز زندگی کرد و اندوه شدیدی در فقدان پدرش بر او وارد شد و جبرئیل نزد وی می‌آمد و او را تسلیت می‌داد و جانش را با دلداری خود صفا می‌بخشید و از پدرش و جایگاه وی با خبرش می‌ساخت و از آن چه بعد از وی درباره فرزندانش روی خواهد داد به او خبر می‌داد و علی عليه‌السلام آنها را می‌نوشت؛ این مصحف فاطمه است. (۲)
روشن است که این علوم و دانش‌ها غیر از آن تعالیمی است که در مکتب وحی و در مدرسه رسول خدا و پدر بزرگوارش آموخته بود و بی گمان او یکی از بهترین درس آموختگان مکتب نبوی بود و در این خصوص کفو امیر مؤمنان عليه‌السلام به شمار می‌آمد. خطبه فدکیه آن حضرت گواه روشنی بر این مدّعاست. (۳) هر چند که این خطبه تنها گوشه اندکی از فضائل و مقامات علمی حضرتش را آشکار می نماید، اما در همین اندازه نیز آن را در شمار یکی از بلیغ‌ترین سخنان عرب به حساب آورده‌اند. (۴)
علاوه بر جنبه فصاحت و بلاغت، خطبه فدکیه دارای مضامین عالیه توحیدی و در برگیرنده مباحثی است که نشان می‌دهد صاحب آن از سرچشمه الهی معارف سیراب گشته است. ضمن این که بخش قابل توجهی از این خطبه در دفاع از ولایت و امامت امیر
___________________
(۱) کافی، ج۱، ص۲۳۹؛ بصائرالدرجات، ص۱۵۲.
(۲) کافی، ج۱، ص۲۴۱؛ بصائر الدرجات، ص۱۵۴.
(۳) فدک دهکده‌ای بود در شمال مدینه که بدون جنگ توسط یهودیان تسلیم پیامبر شد و به امر خداوند ملک آن حضرت گردید و پیامبر آن را به حضرت زهرا عليها‌السلام بخشیدند.خطبه فدکیه سخنرانی آتشین فاطمه زهرا عليها‌السلام پس از غصب خلافت از امیرالمؤمنین در مسجد مدینه است که در آن خطبه، حضرت زهرا عليها‌السلام پس از حمد و ثنای الهی و درود بر پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و اهل بیت طاهرینش، به دفاع از مقام امامت و ولایت امیر المؤمنین عليه‌السلام پرداخت و حق خود در موضوع غصب فدک را از آنان مطالبه نمود (رک: محمد باقر صدر، فدک در تاریخ).
(۴) ابن طیفور، بلاغات النساء، ص۱۲.
