می‌باشد. در میان این منابع، شاید از همه جامع‌تر، زیارت جامعه کبیره است که از امام هادی عليه‌السلام نقل شده است. (۱) در این زیارت، فهرست فضائل و کمالات و مقامات این بزرگواران با عبارت «السلام علیکم یا اهل بیت النبوه» آغاز می‌شود و تا پایان با تعابیر دقیق و زیبا ترسیم می‌گردد. بیان و شرح این فضائل از عهده این نوشتار کوتاه خارج است. (۲) در اینجا به عنوان حُسن ختام، تنها به چند فراز از این زیارت اشاره می‌شود:

«السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفَ الْمَلَائِكَةِ وَ مَهْبِطَ الْوَحْيِ وَ مَعْدِنَ الرَّحْمَةِ وَ خُزَّانَ الْعِلْمِ وَ مُنْتَهَى الْحِلْمِ وَ أُصُولَ الْكَرَمِ وَ قَادَةَ الْأُمَمِ وَ أَوْلِيَاءَ النِّعَمِ وَ عَنَاصِرَ الْأَبْرَارِ وَ دَعَائِمَ الْأَخْيَارِ وَ سَاسَةَ الْعِبَادِ وَ أَرْكَانَ الْبِلَادِ وَ أَبْوَابَ الْإِيمَانِ وَ أُمَنَاءَ الرَّحْمَنِ وَ سُلَالَةَ النَّبِيِّينَ وَ صَفْوَةَ الْمُرْسَلِينَ وَ عِتْرَةَ خِيَرَةِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُه». (۳)

سلام بر شما ای خاندان نبوت و جایگاه رسالت، و محل رفت و آمد فرشتگان و پایگاه نزول وحی الهی ، و کان رحمت حق و خزانهداران دانش، و نهایت بردباری و بنیانهای کرامت، و پیشوایان امتها و صاحبان نعمتها، و ارکان بزرگواران و اساس و پایگاه خوبان، سرپرست بندگان خدا و پایههای استوار شهرها، درهای ایمان و امین اسرار خدای رحمان، خلاصه دودمان پیامبران و برگزیده فرستادگان و خاندان پیامبر، برگزیده پروردگار جهانیان، و رحمت خدا و برکات او بر شما باد.

«السَّلامُ علی أَئِمَّةِ الهُدیٰ وَمَصابِیحِ الدُجیٰ وَأَعلامِ التُّقی وذَوِي النُّهیٰ وأُولِی الحِجیٰ وکَهفِ الوَریٰ وَوَرَثَةِ الأنبِیاء والمَثَلِ الأعلیٰ والدَعوَةِ الـحُسنیٰ وحُجَجِ اللهِ علی أهلِ الدُنیا والآخِرَةِ والأولیٰ ورَحمَةُ اللهِ وبرکاته».

سلام بر پیشگامان هدایت و چراغهای فروزان در تاریکی‌ها، نشانه‌های پرهیزگاری و

___________________

) از دیگر زیاراتی كه بیانگر گوشه‌ای از مناقب و كمالات اهل‌بیت است، می‌توان به زیارت امین الله و از میان ادعیه، می‌توان به دعای ندبه اشاره نمود.

) برای مطالعه بیشتر رک: ری شهری، تفسیر قرآن ناطق یا شرح زیارت جامعه كبیره؛ میلانی، با پیشوایان هدایتگر.

) من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۱۰؛ طوسی، تهذیب الاحكام، ج ۶، ص ۹۶.

۵۴۴۱