(به خاطر آورید) هنگامى كه خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونى آزمود. و او به خوبى از عهده این آزمایشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشواى مردم قرار دادم».
چنان که پیشتر روشن شد، امامت در مفهوم جامع خود به معنای راهبری و ولایت در همه شئون ظاهری و باطنی مردم است. در قرآن کریم مشاهده می شود که این مقام نیز همچون منصب نبوت، به انتصاب الهی است. چنان که درباره دو پیامبر الهی ـ حضرت آدم و حضرت داود عليهما‌السلام ـ خداوند خود آنان را به عنوان خلیفه خود در زمین منصوب ساخته است:
﴿وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّى جاعِلٌ فِى الْأَرْضِ خَلِيفَة﴾. (۱)
(به خاطر بیاور) هنگامى را كه پروردگارت به فرشتگان گفت: من در روى زمین، جانشینى [نماینده‌اى] قرار خواهم داد.
﴿يا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناكَ خَلِيفَةً فِى الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْـحَقّ﴾. (۲)
اى داوود! ما تو را خلیفه و (نماینده خود) در زمین قرار دادیم؛ پس در میان مردم بحق داورى كن.
چنان که از آیات یاد شده پیداست و مفسران سنی و شیعه نیز آشکارا بیان کرده‌اند، خلیفه در اینجا به معنای حاکمی است که بر اساس دین و عدالت در میان مردم حکم براند. (۳)
همچنین خداوند متعال به بندگان مؤمن هشدار داده است در جائی که خدا خود امری را مقدر کرده و حکم به انجام آن می نماید، و یا پیامبر خدا به اذن و فرمان الهی امری را مقرر می‌كند، آنان وظیفه‌ای جز فرمانبرداری و گردن نهادن ندارند:
___________________
(۱) بقره / ۳۰.
(۲) ص/ ۲۶.
(۳) برای نمونه رک: قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱، ص۲۶۴؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن الکریم، ج۱، ص۷۳.
