باقی است. (۱) بنابر این معنای رائج واژه امّی، دور بودن از خواندن و نوشتن است، و به عبارت دیگر، یعنی درس ناخوانده.
این معنای از واژه امّی، به گونه دیگری در توصیف پیشینه رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله بیان شده است:
﴿وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمينِكَ إِذاً لاَرْتابَ الْـمُبـْطِلُونَ﴾. (۲)
تو هیچ گاه قبل از نزول وحی و قرآن، كتابی نخوانده و با دست خود چیزی ننوشته‌ای، [که اگر می‌خواندی و می‌نوشتی] افرادی که می‌خواهند حق را باطل کنند، در كار تو قطعاً تردید می‌کردند.
ملاحظه می‌گردد که این آیه، توانایی بر خواندن و نوشتن را از رسول گرامی اسلام نفی نمی‌کند، بلکه اقدام ایشان جهت فراگیری این فنون، و وقوع این دو فعل را از ایشان نفی می‌کند. به شهادت تاریخ و به گواهی مردمانی كه با او در طول سالیان دراز زندگی می‌كردند، رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله قبل از بعثت و نزول آیات قرآنی هرگز به خواندن و نوشتن،اقدام ننموده است تا به خواندن کتب آسمانی و نوشته‌های دیگران و نسخه‌برداری از آنها متّهم نگردد. اگر این‌چنین بود، قطعاً معاندان و دشمنانی که در صدد تکذیب و ابطال نبوّت و آسمانی بودن قرآن کریم بودند، به هدف خویش نایل آمده، و آیات قرآنی را کلام خدا ندانسته، و به دیگران منتسب می‌کردند. از این رو برخی از دانشمندان اسلامی این ویژگی پیامبر اسلام را در شمار وجوه اعجاز قرآن ذکر کرده‌اند. (۳)
حضرت رضا عليه‌السلام نیز در گفتگو با عالم یهودی، معجزه کلام الهی، اخبار غیبی و دیگر آیات ارائه شده توسط رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله را با عنایت به پیشینه حضرت و درس ناخواندگی ایشان تفسیر نموده، می‌فرمایند:
___________________
(۱) تاج العروس، ج۱۶، ص۲۸ _ ۳۰.
(۲) عنکبوت / ۴۸.
(۳) رك: آموزش عقائد، ص۲۶۵.
