﴿اللهُ الَّذى رَفَعَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها﴾. (۱)
خدا آن کس است که آسمانها (کرات آسمانی) را با ستونهای نامرئی برافراشت.
در حدیثی که ذیل همین آیه از امام علی بن موسی الرضا‘نقل شده چنین میخوانیم:
«أَ لَيْسَ يَقُولُ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها؟ قُلْتُ: بَلَى، فَقَالَ: فَثَمَّ عَمَدٌ وَ لَكِنْ لَاتَرَوْنَهَا». (۲)
آیا خدا نمیگوید بدون ستونی که آن را مشاهده کنید؟ راوی میگوید: عرض کردم، آری، فرمود: بنابراین ستونی وجود دارد امّا شما آن را نمیبینید.
آیا تعبیری روشنتر و سادهتر در افق ادبیات عربی برای بیان نیروی جاذبه در سطح توده مردم از «ستون نامرئی» پیدا میشود؟
- كشف حرکت زمین به دور خود و خورشید:معروف است اوّلین کسی که حرکت زمین را به دور خود کشف کرد، گالیله ایتالیایی بود که تقریباً چهار قرن قبل میزیست، و تا پیش از آن دانشمندان جهان نسبت به هیئت بطلمیوس و فرضیه آن وفادار بودند که میگفت: زمین مرکز جهان است و تمام کرات دیگر به دور آن میچرخند.
ولی هنگامی که به آیات قرآن مراجعه میکنیم، میبینیم که در قرآن، حرکت زمین به روشنی آمده است:
﴿وَ تَرَى الْـجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِىَ تَـمُرُّ مَرَّ السَّحابِ صُنْعَ اللّٰـهِ الَّذي أَتْقَنَ كُلَّ شَىْءٍ إِنَّهُ خَبيرٌ بِما تَفْعَلُونَ﴾. (۳)
کوهها را میبینی و چنین میپنداری که آنها ساکن و جامدند در حالی که همچون ابر در حرکت میباشند، این آفرینش خداوندی است که هر چیزی را از روی اسلوب صحیح ساخته، او به اعمالی که شما انجام میدهید آگاه است.
آیه فوق با صراحت از حرکت کوهها سخن میگوید در حالی که ما همه آنها را ساکن میپنداریم، و تشبیه حرکت آن به حرکت ابرها، هم اشاره به سرعت است و هم نرمش و
___________________
(۱) رعد / ۲.
(۲) تفسير قمی، ج۲، ص۳۲۸؛ تفسیر عیاشی، ج۲، ص۲۰۳.
(۳) نمل / ۸۸ .